Nieco ponad miesiąc do spotkania New Horizons z Plutonem

Jedno z najgorętszych astronomicznych wydarzeń 2015 roku związanych z eksploracją Układu Słonecznego, spotkanie sondy New Horizons z Plutonem, nastąpi we wczesnych godzinach popołudniowych 14 lipca 2015 roku. Już teraz naukowcy zaczynają dostrzegać na obrazach przesyłanych z sondy coraz więcej szczegółów, choć jest ona odległa od tej karłowatej planety jeszcze o ponad 40 milionów kilometrów. To co sonda zobaczy za miesiąc sprawi, że Pluton, a zwłaszcza jego powierzchnia i najbliższe otoczenie, staną się dla nas mniej tajemnicze.

Przypomnijmy, że Pluton obiega Słońce z okresem prawie 250 lat, co oznacza, że od jego odkrycia nie minęła nawet połowa plutonowego roku. Do 1999 roku Pluton znajdował się bliżej Ziemi niż Neptun. Teraz jest już dalej i przed następne kilkadziesiąt lat będzie się oddalał (pomijamy tu ruch orbitalny Ziemi wokół Słońca).

Ujęcia wykonane przez New Horizons miesiąc temu gdy Pluton był dwa razy dalej niż obecnie.

Pewne przesądy (można je uznać także za niedoinformowanie) dotyczące Plutona można obalić bez wyprawiania się tak daleko. Oto kilka najciekawszych.

• Przesąd 1 - na Plutonie panuje całkowita ciemność - To fakt iż jest odległy od Słońca o 4,4 do 7,4 miliarda kilometrów (zależnie od pozycji na orbicie), czyli kilkadziesiąt razy więcej niż Ziemia, ale i tak nie jest na nim tak ciemno. Panujące warunki można porównać do bardzo pochmurnego, dżdżystego, jesiennego dnia.
• Przesąd 2 - Pluton jest lodową planetą - Lód istotnie stanowi sporą część pokrywy Plutona, ale dane obserwacyjne wskazują, że musi być obiektem o dużo większej gęstości niż gdyby był złożony wyłącznie z lodu. Dlatego jego wnętrze musza stanowić najprawdopodobniej skały.
• Przesąd 3 - tam nie ma atmosfery - Od bardzo dawna wiadomo, że Pluton ma atmosferę, w której ważnym składnikiem jest azot, a także tlenek węgla i metan. Jeszcze ciekawszy jest fakt iż atmosfera Plutona choć bardzo rzadka rozciąga się znacznie dalej od powierzchni planety niż w przypadku Ziemi.
• Przesąd 4 - Pluton jest największym obiektem swojej kategorii - Jeszcze kilkanaście lat temu podręczniki przekonywały nas, że Pluton choć najmniejsza planeta (średnica około 2300 km), mniejsza nawet od wielu księżyców (nasz własny ma 3474 km średnicy), jest największym obiektem tego typu. Ostatnie kilkanaście lat zaowocowało nie tylko utratą statusu planety - obecnie Pluton jest planetą karłowatą (w katalogach asteroidą o numerze 134340). Odkryto także planetę karłowatą Eris, która wedle wszelkich danych jest większa od Plutona. Przypuszcza się także że mogą być inne równie duże obiekty.

Pluton został odkryty w 1930 roku przez Clyde Tombaugha, jak dotąd żadna ziemska sonda nie odwiedziła tego ciała niebieskiego. New Horizons będzie pierwszy.

Warto dodać także iż Pluton choć tak mały w porównaniu z Ziemią ma, aż pięć księżyców - o nazwach Charon, Styx, Nix, Kerberos i Hydra. Największy Charon jest niewiele mniejszy (1200 km średnicy) i stąd czasem mówiono o układzie Pluton-Charon jako podwójnym. Ten pogląd jednak się nie przyjął. Mimo to ciasny układ Pluton-księżyce okazuje się w świetle niedawnych obserwacji układem o bardzo chaotycznym zachowaniu, w którym pojęcie stałości orbit nie ma racji bytu.

W ciągu najbliższych dwóch miesięcy przekonamy się, czy nasze poglądy na temat Plutona i jego mini układu planetarnego były słuszne, a także pomoże w interpretacji niedawnych obserwacji przeprowadzonych przez teleskop Hubble'a.

Źródło: NASA, inf. własna