AMD Athlon II X4 635 (C3), czyli prawie jak Phenom II X4 825

Po zakupieniu wydajnej karty graficznej ASUS Radeon HD 5770 zauważyłem, że jest ona ograniczana przez Athlona II X2 240 (podkręconego do 3,5 GHz). Doszedłem do wniosku, że aby karta nie „nudziła” się muszę zmienić procesor na wydajniejszy model. Jak wiadomo AMD ma w swojej ofercie wiele modeli z różnych przedziałów cenowych. Na samym początku zainteresowałem się trzyrdzeniowym Athlonem II X3 445 w rewizji C3. Jest to dosyć opłacalny model, który przy odrobienie szczęścia można odblokować do czterordzeniowego Athlona lub nawet do prawie dwukrotnie droższego czterordzeniowego Phenoma. Niestety należę raczej do grona pechowców niż szczęściarzy, a więc możliwość odblokowania procesora stała pod dużym znakiem zapytania. Postanowiłem jednak nie igrać z losem i dokładając parędziesiąt złotych zakupiłem Athlona II X4 635, który fabrycznie posiada cztery rdzenie. Za pewne ktoś zapyta się dlaczego nie tańszego 630 lub droższego 640. Otóż sprawa jest banalna - pierwszy z nich jest obecny tylko w starszej rewizji C2, a z jego dostępnością na sklepowych półkach nie jest za dobrze. Jeżeli zaś chodzi o drugi wyższy model to nie chciałem przepłacać za dodatkowe 100 MHz oraz mnożnik wyższy o 0,5. Pozostaje jeszcze pytanie co z Phenomem II X2 550 lub 555? Prawdę powiedziawszy pomimo chyba największej podatności na odblokowanie, znowu nie zaufałem mojemu znikomemu szczęściu. Jeżeli nie udało mi się procesora odblokować zostałbym z dodatkową pamięcią L3, lepszym potencjałem na OC, ale dalej z dwoma rdzeniami.

Jak się sprawuje procesor? Czy rzeczywiście odczułem większy wzrost wydajności w grach? Czy rewizja C3 objawia się dużą podatnością na podkręcanie? No i chyba najważniejsze – czy jestem z procesora zadowolony i czy mógłbym go każdemu polecić? Na te oraz inne pytania odpowiem w recenzji, do której czytania serdecznie zapraszam!

miniRecenzja wyróżniona!

Spis treści:

• wstęp

• wygląd

• testy

  • podkręcanie

  • renderowanie, szyfrowanie, konwersja i testy syntetyczne

  • testy rzeczywiste

  • gry i benchmarki 3D

  • temperatury

• podsumowanie
  

Na samym wstępie należy wyjaśnić wszelkie kontrowersje z tytułem mojej minirecenzji. Nie, nie chodzi tutaj o jakże popularne w procesorach AMD odblokowywanie rdzeni, czy też pamięci L3, a o coś trochę bardziej zawiłego. AMD 4 stycznia bieżącego roku wprowadziło do swojej oferty Athlona II X4 650 o taktowaniu 3,2 GHz pod nazwą Phenom II X4 840. Dlaczego jest to tak na prawdę Athlon II X4, a nie Phenom II X4? Obydwie rodziny procesorów odróżnia obecność pamięci podręcznej trzeciego poziomu – Phenomy II mają ją w mniejszej lub większej ilości, natomiast Athlony II są jej pozbawione (nie zawsze fizycznie). Tak było jednak zawsze, ale AMD swoim „wybrykiem” zaburzyło całe nazewnictwo swoich procesorów. Jeżeli iść by dalej tym tropem i za każde taktowanie o 100 MHz mniejsze odejmować by 5 od nazwy, otrzymujemy z Athlona II X4 635 prawie Phenoma II X4 825. Ot taki mały bonus, który poprawi nasze samopoczucie :)

Wygląd

Od razu co zaskoczyło mnie po otworzeniu paczki od kuriera to... wielkość pudełka. Procesor został zapakowany w mniejsze i inne kolorystycznie opakowanie niż mój stary Athlon II X2 240. Po zainteresowaniu się tym faktem odkryłem, że praktycznie wszystkie nowe procesory AMD z serii Athlon II są pakowane w takie pudełko. Warto zaznaczyć, że rzadko kiedy w profesjonalnych recenzjach procesorów można zobaczyć ich pudełka oraz referencyjne coolery (tzw. BOXy), a jest to spowodowane tym, że producenci wysyłają swoje produkty w specjalnych pojemniczkach. Porównanie pudełek możecie zobaczyć powyżej – Athlon II X2 240 po lewej i Athlon II X4 635 po prawej (tak będzie zawsze w tej recenzji).

Po wyciągnięciu procesora z pudełka kolejna niespodzianka – przeźroczysty „blister” na procesor jest trochę większe i jest w nim umieszczona mała naklejka. Można by powiedzieć rzecz zbędna, ale są ludzie, którzy lubią dekorować swoją obudowę różnego rodzaju naklejkami.

Na pierwszy rzut oka widać, że procesory z wierzchu niczym się nie różnią. Jeżeli jednak przypatrzymy się wypalonym na odpromienniku ciepła napisom znajdziemy odnajdziemy różnice. Co ciekawe, na IHSie nowszego Athlon II X4 635 znalazł się rok produkcji 2008, a na starszym Athlonie II X2 240 2009. Nie do końca umiem tą sprawę wyjaśnić, ale wydaje się że owa data nie jest datą produkcji procesora, a właśnie samego odpromiennika ciepła.

Dla patrzącego na dwa procesory pod podstawkę AM3, który nie miał nigdy do czynienia z procesorami pod tą podstawkę, nie jest łatwo określić jakie są one duże. Postanowiłem więc przyrównać je do AMD Durona 1000 MHz pod Socket A (u góry po lewej) oraz Intel Celerona 1,7 GHz pod niewielką podstawkę Socket 478 (u góry po prawej).

Razem z procesorem w pudełko otrzymujemy instrukcję obsługi (którą mało kto się interesuje) oraz cooler. Na pierwszy rzut oka ten z czterordzeniowego Athlona II jest identyczny jak ten z dwurdzeniowego Athlona II. Po dokładniejszym przyjrzeniu się obu układom chłodzenia można jednak znaleźć niewielkie różnice.

Można powiedzieć, że oba coolery różnią się trzema szczegółami:

• aluminiowy radiator ze starszego procesora jest o około 3 mm niższy,

• system mocowania 70 mm wentylatora jest różny - w Athlonie II X2 opierał się on o zatrzaski, natomiast w Athlonie II X4 o kołki rozporowe i  śrubki,

• dźwignia mocowania coolera na procesorze jest trochę inna, ale ogólnie zasada mocowania w obu przypadkach jest taka sama.

Należy jeszcze zaznaczyć, że oba wentylatory są identyczne i zostały wyposażone w 4-pinową wtyczkę, a więc możliwa jest regulacja ich obrotów.

Oczywiście na coolerze domyślnie jest nałożona pasta termoprzewodząca (ze starszego radiatora został ona wytarta). Widzimy, że oba radiatory nie są jakimiś złożonymi konstrukcjami, a jest to po prostu aluminiowa kostka z ponacinanymi dosyć grubymi finami.

Testy

Platforma testowa: 

Płyta główna: ASRock A785GXH/128M

Pamięci: G.Skill PI DDR2 2 x 1 GB 1000 MHz CL5

Karta graficzna: ASUS Radeon HD 5770 512 MB

Dysk twardy: WD WD3200AAKS 320 GB

Zasilacz: OCZ ModXStream PRO 500 W

Cooler: SilentiumPC Spartan HE923 + 2 x 92 mm

System operacyjny: Windows 7 32 bit

AMD Athlona II X4 635 porównałem do mojego starszego Athlona II X2 240, który domyślnie pracował z zegarem 2800 MHz (14 x 200 MHz) i napięciem zasilającym 1,425 V, natomiast po podkręceniu 3710 MHz (14 x 265 MHz) oraz napięciem zasilającym 1,5 V.

Podkręcanie

Czterordzeniowy Athlon II X4 635 domyślnie „tyka” z zegarem 2900 MHz (14,5 x 200 MHz) i jest zasilany napięciem 1,35 V. Po długotrwałych próbach przetaktowywania procesora udało mi się osiągnąć stabilne 3625 MHz (14,5 x 250 MHz) na napięciu 1,5 V. Jak łatwo obliczyć taktowanie zwiększyło się o dokładnie 25%. Podczas testu obu niepodkręconych procesorów, taktowanie pamięci wynosiło 800 MHz. Po podkręceniu Athlona II X4 wynosiło ono 833 MHz, natomiast Athlona II X2 883 MHz.

Co prawda, część innych recenzentów (na przykład Marcin Jaskólski na naszym portalu benchmark.pl) zdecydowało się zasilić czterordzeniowego Athlona II w rewizji C3 napięciem wyższym niż 1,5 V, a przez to osiągnęło wyższe wyniki taktowania. Niestety ja nie odważyłem się aż tak bardzo podnieść napięcia w obawie o uszkodzenie procesora. Warto jeszcze zaznaczyć, że program CPU-Z zawyża napięcia zasilające procesor – w przypadku standardowego napięcia 1,35 V pokazuje 1,368 V, natomiast w przypadku ustawionego 1,5 V aż 1,536 V.

Pozostaje jeszcze sprawa odblokowywania pamięci L3. Niestety we wszystkich procesorach Athlon II X4 w rewizji C3 oraz Phenomie II X4 840 (czyli de facto Athlonie II X4 650) fizycznie jej niema, a więc nie ma nawet najmniejszych szans na jej odblokowanie. Uważam jednak, że lepiej mieć pewną rewizję C3, a przez to udoskonalenia, które ona wprowadza (o czym później) niż mało prawdopodobną możliwość odblokowania pamięci L3. Sytuację tą najlepiej opisuje stare polskie przysłowie – lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu ;).

7zip

Widzimy, że w teście archiwizera 7zip wydajność wzrasta prawie proporcjonalnie do taktowania oraz liczby rdzeni. Zysk z dwukrotnego zwiększenia liczby rdzeni wynosi 91%, natomiast z podkręcenia procesora 22%.

AIDA64 – testy procesora

W większości testów procesora aplikacji AIDA 64, jest podobnie jak w przypadku 7zipa – wydajność znacznie wzrasta wraz ze zwiększeniem taktowania oraz liczby rdzeni. Jedynie w teście CPU PhotoWorxx zwiększenie taktowania Athlona II X4 nie przynosi dużego wzrostu wydajności. Wydajność po przesiadce z dwóch na cztery rdzenie wzrasta średnio o 86%, a po podkręceniu czterordzeniowego Athlona średnio o 24%. Zapewne część osób w tym momencie zastanawia się dlaczego wzrosty wydajności są aż tak duże, jeżeli podczas testu CPU PhotoWorxx przyrost wydajności nie był aż tak duży. Otóż w pozostałych testach często wzrosty wydajności wynosiły więcej niż 25% w przypadku podkręcania i 100% w przypadku porównywania dwóch procesorów. Dlaczego? W pierwszym przypadku jest to najprawdopodobniej sprawka zwiększonego taktowania pamięci RAM, a w drugim o 100 MHz większego taktowania Athlona II X4 w stosunku do Athlona II X2.

AIDA64 – testy pamięci

W testach wydajności pamięci RAM nie jest aż tak różowo – wydajność wzrasta głównie po podkręceniu procesora, a przez to samej pamięci RAM (800 MHz vs 833 MHz). Średni zysk między Athlonem II X2, a Athlonem II X4 oraz z podkręcenia czterordzeniowego procesora wynosi tyle samo - zaledwie 3%.

Cinebench R11,5

Jak łatwo się domyśleć wynik uzyskany w aplikacji Cinebench R11,5 jest stosunkiem czasu renderowania sceny przez wiele rdzeni/wątków do czasu renderowania sceny przez jeden rdzeń/wątek. Warto jednak zaznaczyć, że sytuacja ta się zmienia po podkręceniu procesora, gdzie na przykład 4-rdzeniowy i 8-wątkowy Core i7 2600K uzyskuje 9 „punktów”. Patrząc na wyniki testu widzimy, że niepodkręcony czterordzeniowy Athlon II nie osiąga nawet 3 „punktów” – dopiero po podkręceniu osiąga 3,63 „punktów”. Różnica między dwoma rdzeniami, a czterema wynosi 95%, natomiast po podkręceniu zyskujemy dodatkowe 25% procent wydajności.

Fritz Chess Benchmark

Fritz Chess Benchmark to kolejny benchmark, który potrafi zrobić użytek z czterech rdzeni. Zysk po przesiadce z dwóch na cztery rdzenie wynosi 96%, a po podkręceniu procesor okazuje się wydajniejszy jeszcze o kolejne 25%.

Super PI / mod1.5 XS

Oczywiście podczas testu procesora nie mogło zabraknąć wręcz legendarnej aplikacji Super PI. Jak zapewne każdy wie, Super Pi obsługuje tylko i wyłącznie jeden rdzeń co widzimy także po wykresach. Zysku po przejściu z dwóch na cztery rdzenie nie uświadczymy, a ewentualne różnice wynikają z błędu pomiarowego. Zysk z podkręcenia Athlona II X4 wynosi 18% w 1 MB próbce oraz 17% w próbce 16 MB.

TrueCrypt

TrueCrypt to kolejna aplikacja, która poprawnie obsługuje procesory wielordzeniowe oraz platformy wieloprocesorowe. Zysk między dwurdzeniowym, a czterordzeniowym Athlonem II wynosi prawie 100%. Po podkręceniu Athlona II X4 635 otrzymujemy dodatkowe 29% wydajności. Dlaczego 29%, jeżeli procesor podkręcono o 25%? Podobnie jak w przypadku procesorowych benchmarków w aplikacji AIDA64 – na wydajność najprawdopodobniej wpłynęło także zwiększone taktowanie pamięci RAM (800 MHz vs 833 MHz).

WinRAR

Po wykresach wydajności w WinRARze widać, że więcej pożytku przynosi liczba rdzeni niż ich taktowanie – całkowicie inaczej niż w Super PI. Niestety wzrosty wydajności w obu przypadkach nie są aż tak znaczne, gdyż po dwukrotnym zwiększeniu liczby rdzeni jest to tylko 48%, a po podkręceniu procesora zaledwie 4%.

x264 Benchmark

Konwersja wideo – tu od dawien dawna wiadomo, że duże znaczenie ma liczba rdzeni (o ile dany kodek ją obsługuje) oraz ich taktowanie. Zysk z dodatkowych dwóch rdzeni wynosi 76% (w pierwszym trybie) oraz 96% (w drugim trybie), natomiast po podkręceniu procesora otrzymujemy dodatkowe 21% i 25% wydajności.

Testy rzeczywiste

Postanowiłem przeprowadzić jeszcze dwa testy, obrazujące różnicę wydajności w dwóch dosyć często przeprowadzanych przeze mnie operacjach – kompresji plików oraz konwersji zdjęć. Do pierwszej z nich wykorzystałem program 7zip oraz kompresję w formacie 7z z metodą LZMA i trybem ULTRA. W drugim teście konwertowałem 100 6-megapikselowych zdjęć w programie XnView. Przekształcenia, które zastosowałem polegały na zmianie rozdzielczości, jakości oraz dodaniu konwersji progresywnej i optymalizacji tablicy Huffmana (czyli wprowadzeniu jednej z najprostszych metod kompresji).

Podczas kompresji plików w 7zipie wyraźnie ważniejsze jest taktowanie rdzeni, aniżeli ich liczba. Co ciekawe, pomimo wyższego o 100 MHz taktowania niepodkręconych procesorów to właśnie niżej taktowany Athlon II X2 wykonuje operację minimalnie szybciej (o 2%) - być może wpływa na to większa ilość pamięci L2 na rdzeń. Zysk z podkręcenia czterordzeniowego Athlona II wynosi 9%, a więc niedużo.

Podobnie jak podczas kompresji plików jest w przypadku konwersji zdjęć - bardziej liczy się taktowanie rdzeni od ich liczby. Niżej taktowany Athlon II z większą ilością pamięci L2 wykonuje operacje szybciej prawie o 2%. Czas potrzebny na konwersję zdjęć po podkręceniu czterordzeniowego Athlona II zmniejsza się o 25% - czyli tyle ile wynosi procentowe zwiększenie taktowania procesora.

3DMark 11

Pierwszy z testów 3D i pierwsze rozczarowanie. Fakt, niepodkręcony Athlon II X2 odstaje od reszty stawki, ale po jego podkręceniu wydajność komputera jest minimalnie mniejsza od komputera z Athlonem II X4. Zysk z przejścia na cztery rdzenie wynosi zaledwie 8%, natomiast po dodatkowym podkręceniu procesora otrzymujemy dodatkowe 2% wydajności.

Batman Arkham Asylum

Podobnie jak w 3DMarku jest i w Batmanie – niepodkręcony dwurdzeniowy Athlon II odstaje od stawki. Gdy go jednak podkręcimy dorównuje czterordzeniowemu „bratu”, a nawet go przebija gdy pracuje on na standardowym taktowaniu. Zysk z przejścia z dwu- na czterordzeniowy procesor wynosi 13%, natomiast gdy ten drugi dodatkowo podkręcimy otrzymujemy dodatkowe 7%. Patrząc jednak z drugiej strony wymianie uległ procesor, a nie karta graficzna, która w większym stopniu wpływa na wydajność w grach. Dodatkowe 14 klatek na sekundę po przesiadce z procesora dwurdzeniowego na czterordzeniowy to niemało.

Grand Theft Auto IV

GTA IV to jedna z tych gier, które podobno wręcz wymagają większej liczby rdzeni procesora niż dwa. Po części to jest prawda, gdyż minimalna liczba klatek na sekundę wzrasta, natomiast średnia liczba klatek jest zależna od taktowania rdzeni. Różnica minimalnej liczby fpsów między procesorem dwu-, a czterordzeniowym wynosi 25%, natomiast zysk z podkręcenia wynosi 16%.

Lost Planet 2

Benchmark z Lost Planet 2 jest bardzo dziwnym benchmarkiem i trudno powiedzieć czy nadaje się on do porównywania wydajności dwóch konfiguracji testowych. Jest to sprawka jego bardzo słabej powtarzalności szczególnie pierwszego testu - żołnierz, którego poczynania obserwujemy czasami lubi się zablokować w danym miejscu i stać tam przez pół minuty. Czasami potrafi on również wpaść w ostrzał wroga nie potrafiąc się z niego wydostać. Postanowiłem jednak zaprezentować wyniki wydajności komputera z procesorem dwurdzeniowym oraz czterordzeniowym, gdyż jest to dosyć nowa gra i zapewne nie tylko ja jestem zainteresowany różnicą wydajności dwóch procesorów w niej. Ciężko jednak opisywać wzrosty (a raczej spadki) wydajności w benchmarku z tej gry.

S.T.A.L.K.E.R. Zew Prypeci

W Stalkerze Zew Prypeci, wyniki prezentują się różnie w zależności od pory dnia (oczywiście w wirtualnym świecie :] ). Podczas deszczu i w nocy wydajność wzrasta wraz ze zwiększeniem liczby rdzeni oraz taktowania. Podczas dnia i o świcie jest różnie, ale wyniki wydajności różnią się między sobą zaledwie jedną klatką na sekundę, co jest prawdopodobnie spowodowane błędem pomiarowym. Średni zysk z przejścia z procesora dwu- na czterordzeniowy wynosi zaledwie 2%, a z podkręcenia procesora dodatkowe 3%.

Unreal Tournament III

Mający już na swoim karku trzy lata Unreal Tournament III, podobnie jak GTA IV jest grą o której się mówi, że potrafi wykorzystać więcej niż cztery rdzenie. Z uśmiechem na twarzy muszę i ja te słowa potwierdzić, gdyż wzrost wydajności odczuwamy zarówno po podkręceniu procesora (6%) jak i zwiększeniu liczby rdzeni (14%). Co prawda różnice te nie są aż tak duże jak w testach szyfrowania, renderowania czy konwersji wideo, ale jak na procesor jest dobrze.

Temperatury

Pozostały do omówienia jeszcze temperatury pracy procesorów. Jak widzimy, Athlon II X2 wykonany w starszej rewizji C2 osiąga w spoczynku wyższe temperatury niż czterordzeniowy Athlon II X4 w rewizji C3. Po podkręceniu obu procesorów, w spoczynku osiągają takie same temperatury. Dopiero po obciążeniu obu modeli, procesor mający więcej rdzeni osiąga większe temperatury – co jest dosyć zrozumiałe.

Podsumowanie

Niewątpliwie Athlony II X4 od AMD są jednymi z najtańszych czterordzeniowych procesorów, a przez to najbardziej opłacalnych tego typu produktów na rynku. Dużym plusem procesorów AMD pod podstawkę AM3 jest wbudowany kontroler zarówno pamięci DDR2 jak i DDR3, dzięki czemu nie ma większych problemów z ich użytkowaniem na starszych płytach głównych z podstawką AM2+. Ale czy na pewno nadają się dla graczy? Wszystko zależy tutaj od programistów, którzy stworzyli grę i zaimplementowali (lub też nie) w niej obsługę procesorów wielordzeniowych. Warto jednak tutaj zaznaczyć, że reguła mówiąca o starszych grach nieobsługujących wielu rdzeni nie jest do końca prawdziwa. Przykładem jest tutaj Unreal Tournament III wydany w 2007 roku, a więc dosyć dawno jak na świat gier komputerowych. Co prawda w tym okresie czasu była to jedna z nielicznych gier, które bardzo dobrze potrafiły wykorzystać drogie i wydajne procesory, ale nie wiele lepiej jest teraz. Podkręcając dwurdzeniowy układ do 3,7 GHz otrzymujemy podobną wydajność jak w przypadku czterordzeniowego o taktowaniu zbliżonym do 3 GHz. Należy jednak pamiętać o tym, że to nie procesor, a karta graficzna głównie odpowiada za wydajność w aplikacjach 3D.

Zysk z przesiadki z dwu- na czterordzeniowca o wiele lepiej wypada w programach, a w szczególności podczas renderowania scen 3D, szyfrowania oraz konwersji wideo. Można powiedzieć, że w tych „klimatach” procesory wielordzeniowe oraz platformy wieloprocesorowe „czują się jak ryba w wodzie”. Często procentowy przyrost wydajności wynosi blisko tyle ile procentowy wzrost liczby rdzeni. Dodatkowo wydajność wzrasta blisko o tyle ile procentowo podkręciliśmy procesor. Jeżeli chodzi o testy syntetyczne to tutaj jest różnie, ale zazwyczaj nie jest aż tak ciekawie jak w renderowaniu, szyfrowaniu czy konwersji. Osobną grupę aplikacji stanowi tutaj Super PI, które obsługuje wyłącznie jeden rdzeń i w jego przypadku najlepiej wyposażyć się w procesor z aktywnym jednym rdzeniem o jak największym taktowaniu. Chyba najgorzej wzrost wydajności między Athlonem II X2, a Athlonem II X4 wypada w testach rzeczywistych, z których dosyć często korzystam. Tam o wiele lepiej sprawdza się wyżej taktowany dwurdzeniowiec niż trochę niżej czterordzeniowiec.

Zysk z nowszej rewizji Athlona II X4 widać gołym okiem po jego temperaturach, a w szczególności tych podczas braku obciążenia. Co prawda liczyłem tutaj na jakieś większe możliwości podkręcania, ale mówi się trudno. Możliwe jednak, że na większym napięciu zasilającym uzyskałbym wynik bliski 3,8 GHz. Istnieje również prawdopodobieństwo, że trafiła mi się sztuka wyprodukowana z gorszego kawałka krzemu.

miniRecenzja wyróżniona! więcej informacji