Chłodzenie

System chłodzenia cieczą - poradnik dla kupujących

przeczytasz w 10 min.

System chłodzenia cieczą zdobywa coraz większą popularnością na rynku. Do zalet takiego rozwiązania należy zaliczyć przede wszystkim dużą wydajność i ciszę, natomiast największą wadą jest z pewnością cena, często przekraczająca nawet 1000 zł.

zdjęcie użytkownika Plastek z ShackIT Forum

Stwierdzenie, iż LC (Liquid Cooling) to niebezpieczne i ryzykowne rozwiązanie jest lekko przesadzone. Oczywiście istnieje możliwość wycieku płynu czy awarii pompy, jednak zdarza się to naprawdę bardzo rzadko. Wyciek cieczy i zalanie elektroniki nie wiąże się zawsze z uszkodzeniem danego komponentu. Obecne płyny przeznaczone specjalnie do LC często charakteryzują się właściwością braku przewodnictwa prądu elektrycznego. Nie należy jednak brać tego za bardzo do siebie, ponieważ nawet najdroższy płyn potrafi spowodować uszkodzenie zalanego komponentu, a wpływa na to wiele czynników, jak choćby kurz zalegający i unoszący się wewnątrz obudowy. Mimo przedstawionego wyżej czarnego scenariusza, wyciek płynu w większość przypadków kończy się tylko zalaniem obudowy, natomiast samo spowodowanie takiego wycieku wymaga często nie lada zdolności.

zdjęcie użytkownika Malik z PurePC Forum

Skutki awarii pompy tłoczącej ciesz w naszym układzie są nieco mniej niebezpieczne w skutkach od wycieku. Kiedy pompka przestanie działać, płyn w układzie przestanie krążyć, w związku z czym w szybkim czasie osiągnie wysoką temperaturę. Efektem czego jest przegrzanie się chłodzonego komponentu. Dzisiejsze procesory czy karty graficzne posiadają czujnik, który monitoruje na bieżąco z jaką temperaturę z jaką pracuje dany komponent. Po przekroczeniu bezpiecznej granicy następuje automatyczne wyłączenie komputera. Dobrym przykładem może być tutaj zwykły radiator, z którego ciepło rozpraszane jest przy pomocy wentylatora. Jego awaria powoduje coraz to większe gromadzenie się ciepła na powierzchni radiatora. Jak można się domyśleć skutki uszkodzenia wentylatora są równoważne do tych znanych w przypadku awarii pompki.

Na rynku istnieje wiele gotowych rozwiązań, których kupna stanowczo odradzam. Takie systemy oferują najczęściej dużo gorszą wydajność za dużo większe pieniądze. Nie należy poddać się również fałszywemu stwierdzeniu iż firmowe rozwiązania chłodzenia cieczą są bardziej bezpieczniejsze. Wyciek czy awaria pompki może się zdarzyć w każdym układzie, niezależnie od producenta.

Dobrze przemyślany i poprawnie złożony układ wygląda wręcz niesamowicie. Obecne płyny chłodnicze często reagują na światło ultrafioletowe (UV) wykazując przy tym swoje świecące właściwości.

zdjęcie użytkownika seba84_2005 z PurePC Forum

Kompletowanie elementów

Najbardziej podstawowy system chłodzenia cieczą składa się z pompki, bloku na wybrany przez nas komponent oraz chłodnicy odpowiedzialnej za rozpraszanie ciepła. Elementami równie ważnymi, bez których złożenie całego układu byłoby niemożliwe są węże i złączki.

Pompa

Pompa to serce naszego układu, tak jak serce człowieka pompuje płyn i zapewnia jego ciągłe krążenie. Wybór tego elementu jest bardzo ważny, gdyż zainstalowanie słabej, mało wydajnej pompki w rozbudowanym układzie może spowodować trudności lub całkowite uniemożliwienie wprawienia cieczy w ruch. Nie warto również kupować pompki na wyrost, czyli takiej, która bez problemu poradzi sobie z układem nawet trzy razy bardziej rozbudowanym od naszego. Taka pompka jest często dużo głośniejsza od swoich mniej wydajnych braci, a mimo swojego dużego potencjału nie wpływa na ogólną wydajność systemu. Optymalnym wyborem jest tutaj pompa amerykańskiego producenta Swiftech o oznaczeniu MCP350, która bez problemu poradzi sobie nawet z bardzo rozbudowanych układem, zachowując przy tym cichą pracę i przystępną cenę. Mimo iż nie polecałem kupna pompki na wyrost, a ta z pewnością taką jest to jednak najlepszy wybór w stosunku cena do jakości. Pod pojęciem „pompka na wyrost” mam na myśli produkty typu Swiftech MCP655, czy MCP355 – znany również jako Laing DDC 1T +. Do tego grona wliczają się również pompki nie koniecznie zaprojektowane do wykorzystania w LC, jak choćby Eheim 1250 – znajdująca w szczególności zastosowanie w domowych instalacjach centralnego ogrzewania. Jak łatwo się więc domyśleć, takie urządzenie może pracować w środowisku bardzo gorącej cieczy, co jest niemożliwe w przypadku wymienionej pompki Swiftech MCP350 – jej odporność termiczna określona jest na 60 C. Jednak osiągnięcie takiej temperatury cieczy jest praktycznie niemożliwe w normalnym układzie.

Wspomniana wcześniej pompka Swiftech MCP350 zostało zaprojektowana specjalnie do zastosowań chłodzenia cieczą w komputerach. Wszystkie elementy składowe urządzenia są odporne na korozję, natomiast podłączenie zasilania odbywa się poprzez popularną wtyczkę molex – stosowaną np. do zasilania dysków twardych. Konstrukcja pompki jak również jakość materiałów z jakich została wykonana pozwala uzyskać często żywotność na poziomie ponad 50 000 godzin. Swiftech MCP350 może pracować z napięciem zasilania z przedziału od 8 do 12 V – to bardzo ważna zaleta, ponieważ w płynny sposób (np. poprzez kontroler obrotów wentylatora instalowany w zatoce 5.25” ) możemy kontrolować z jaką szybkością ma pracować wirnik pompki, tym samym z jaką szybkością ma krążyć ciesz w układzie. Warto zaznaczyć, że do tej pompki istnieje możliwość kupna wielu akcesoriów, takich jak topy czy uchwyty montażowe. Sam rozmiar urządzenia jest na tyle ergonomiczny, że pozwala na jego instalacje w praktycznie każdym miejscu obudowy.
Jedyny minusem omawianej pompki są na stałe wlutowane króćce NK10, które przystosowane są węża o średnicy wewnętrznej 8 mm. Wąż o takiej średnicy znacznie zmniejsza przepływ cieszy w układzie. Jednak jest rozwiązanie tego problemu – kupno dodatkowego akcesoria jakim jest top.

Bloki

Blok wodny to element naszego układu, który odpowiedzialny jest za odbieranie ciepła z chłodzonego komponentu. Poprzez otwory na króćce do wnętrza dostaje się ciesz, która pobiera ciepło z podstawy bloku - wykonanej najczęściej z miedzi, ponieważ to właśnie ten materiał wykazuje dobrą przewodność cieplną.

Blok na procesor
W kwestii wyboru bloku na procesor mamy szerokie pole wyboru. Wszystko uzależnione jest przede wszystkim od ceny jaką możemy przeznaczyć na ten element. Przy wyborze tego elementu należy zwrócić szczególnie uwagę na to jak przepływ chłodziwa w naszym układzie wpływa na wydajność bloku. Informacji w tej kwestii należy szukać na różnych serwisach, bądź forach o tematyce chłodzenia cieszą.

Polecane bloki na procesor:

  • MNP Prison Pro V4 - 119 zł
  • EK Water Blocks EK Supreme Universal - 189 zł
  • Swiftech Apogee GT - 229 zł
  • D-Tek FuZion v2.0 - 269 zł
  • Swiftech Apogee GTZ - 284 zł

Blok na kartę graficzną
Tutaj możemy dokonać podziału na dwie kategorie – bloki chłodzące jedynie procesor graficzny oraz te odpowiedzialne za odprowadzenie ciepła z całej powierzchni laminatu PCB karty graficznej (GPU, pamięci i sekcji zasilania). Pierwsze rozwiązanie jest bardziej uniwersalne, ponieważ większość kart graficznych charakteryzuje się identycznym rozstawem śrub montażowych w okolicy GPU, w związku z czym instalacja takiego bloku możliwa jest praktycznie na każdym akceleratorze. Nawet jeśli zdarzy się, że blok nie jest kompatybilny z daną kartą, często istnieje możliwość przerobienia zapinki poprzez nawiercenie nowych otworów. Takie rozwiązanie ma również swoje wady, najważniejszą z nich jest brak chłodzenia na modułach pamięci czy sekcji zasilania, co jest niedopuszczalne w przypadku akceleratorów najnowszej generacji, gdzie sekcja zasilania osiąga często temperaturę większą od samego procesora graficznego.



Bloki typu FullCover, czyli takie pokrywające cały laminat karty graficznej są znacznie droższe od tych chłodzących tylko sam rdzeń. Takie bloki są również mało uniwersalne – najczęściej taki blok kompatybilny jest tylko z jedną konkretną i referencyjną kartą graficzną. Do zalet należy zaliczyć fakt iż chłodzone są wszystkie najważniejsze elementy na laminacie. Właśnie bloki typu FullCover są często jedynym rozwiązaniem w przypadku najnowszych akceleratorów.

Polecane bloki na kartę graficzną (chłodzące tylko procesor graficzny):

  • D-Tek Fuzion GFX II - 219 zł
  • MNP Prison Pro V2 GPU-R - 129 zł
  • Swiftech MCW60-R Rev.2 - 169 zł

Inne bloki

LC daje nam również możliwość chłodzenia takich elementów jak mostek północny, południowy (NB, SB) czy sekcja zasilania procesor – układy MOSFET. O ile bloki na NB i SB są uniwersalne to konstrukcje na sekcję zasilania procesora kompatybilne są zazwyczaj tylko z jedną płytą główną.

Chłodnica

Chłodnica to element, który ma za zadanie odprowadzać ciepło przekazane przez ciecz do otoczenia. Ten proces wspomagany jest najczęściej nawiewem chłodnego powietrza przez zainstalowane do chłodnicy wentylatory. Tutaj zasada jest prosta – im większa chłodnica tym większa przestrzeń do rozproszenia ciepła. Dodatkowym aspektem określającym ogólną wydajność chłodnicy jest również jej grubość. Cieńsza chłodnica magazynuje mniej ciepła, jednak do jego rozproszenia potrzeba mniej wentylatorów, które mogą pracować z mniejszą prędkością obrotową. Przy mniej rozbudowanych układach, lub takich, które nie wytwarzają zbyt dużo ciepła możliwa jest również pasywna praca takiej chłodnicy. Mimo tego, nie polecam takiego rozwiązania, ponieważ dwa (renomowanej firmy) wentylatory 120 mm pracujące z napięciem 7 V są praktycznie niesłyszalne a znacznie obniżą temperaturę cieczy, co wpłynie pozytywnie na żywotność pompki.
Chłodnice o grubszej ściance charakteryzują się większą pojemnością cieplną, ale odprowadzenie z nich ciepła wymaga dużej liczby wentylatorów, pracujących z większą prędkością.

Dobre i bardzo przystępne cenowo chłodnice produkuje firma Black Water. Jeżeli zamierzamy zainstalować radiator we wnętrzu obudowy polecam produkt właśnie wspomnianej wcześniej firmy - Black Water Advanced 122 rev. 3.0. Jeśli natomiast posiadamy większą obudowę lub po prostu chcemy zamontować chłodnicę na zewnątrz obudowy, dobrym wyborem będzie z pewnością większa konstrukcja tego samego producenta, mianowicie Black Water Advanced 123 rev. 3.0.

Top do pompki

Top do pompki to element opcjonalny, jednak w większości przypadków konieczny. Montaż topu zwiększa  przepływ cieczy i dodatkowo wycisza pompkę. Topy wyposażone są zwykle w otwory na króćce o średnicy 1x4 cala. Takie rozwiązanie jest dla nas bardzo korzystne, ponieważ  obecnie praktycznie wszystkie złączki mają gwint o takich rozmiarach. Przy wyborze topu mamy ograniczone pole wyboru, zależne od pompki jaką posiadamy.

Rezerwuar

Zastosowanie rezerwuaru w naszym układzie nie jest konieczne lecz bardzo wskazane. Dzięki temu elementowi w łatwy sposób napełnimy cały układ cieczą jak również go odpowietrzymy. Rezerwuar zwiększa  nieco pojemność cieplną naszego układu. W praktyce jednak jest to zauważalne w bardzo małym stopniu. Pojemność rezerwuaru nie wpływa na wydajność. Zbiornik o pojemności 150 mil z pewnością wystarczy większości użytkownikom.

Jeżeli nie możemy sobie pozwolić na kupno zbiornika wyrównawczego, jego rolę może przejąć trójnik typu T. Instalowany jest on zazwyczaj na odcinku węża między chłodnicą a pompką. Napełniane układu cieczą odbywa się w tym przypadku poprzez kawałek węża zainstalowanego do trójnika i skierowanego ku górze.

Złączki

W LC stosowane są głównie dwa rodzaje złączek – skręcane i popularne „choinki”, lub jak ktoś woli „słomki”. W przypadku złączek skręcanych najlepszym rozwiązaniem jest wąż o dokładnie takich samym rozmiarach jak złączka. Nie powinniśmy mieć także problemów z wężem o nieco mniejszych rozmiarach, w którym różnica średnicy wewnętrznej i zewnętrznej nie przekracza 0.5 mm w stosunku do oznaczenia złączki.
Złącza skręcana oznaczana jest przedrostkiem SM, zaraz po nim znajduje się dokładna informacja o wężu, który będzie z nią kompatybilny oraz o rozmiarze gwintu.
Oznaczenie SM 10/13 G1/4 informuje iż mamy do czynienia ze złączkom skręcaną, na którą najlepszym wężem będzie taki o średnicy wewnętrznej 10 mm i średnicy zewnętrznej 13 mm. Sama złączka posiada natomiast gwint o rozmiarze 1x4 cala.

Złączki „choinkowe” oznaczane są przedrostkiem NK, po którym znajduje się informacja o średnicy zewnętrznej złączki. Najlepszym wężem na „choinki” będzie zatem taki, który charakteryzuje się nieco mniejszą średnicą wewnętrzną od średnicy zewnętrznej złączki. Dla „choinki” oznaczonej jako NK 12 dobrym pomysłem będzie kupno węża o średnicy wewnętrznej 10 - 11 mm. Często również możliwe jest naciągnięcie węża o jeszcze mniejszej średnicy. Aby było to możliwe wąż musi zostać nagrzany do wysokiej temperatury – takiej, w której staje się elastyczny. Zaraz po tym szybko naciągany jest na złączkę. Po wystygnięciu idealnie przylega do króćca, natomiast próba jego ściągnięcia wiąże się często z koniecznością obcięcia końcówki. W tym przypadku jakikolwiek wyciek płynu jest praktycznie niemożliwy. Dodatkowym atutem jest również brak konieczności stosowania zacisków (cybantów).

Kolor czerwony – wąż nie pasuje do złączki
Kolor żółty – wymagane zaciski
Kolor zielony – wąż pasuje do złączki, zaciski opcjonalne
Kolor czarny – wąż pasuje do złączki po jego wcześniejszym podgrzaniu, bardzo duża szczelność, zaciski nie wymagane

Polecane firmy produkujące złączki to Swiftech, Koolance, Faser, EK-Water Blocks, Bitspower. To produkty najwyższej jakości, za którą niestety musimy słono zapłacić. Komplet dwóch złączek skręcanych firmy Koolance to wydatek rzędu 50 zł.

Wąż

Kwestia wyboru odpowiedniego węża jest również bardzo istotna. Słabej jakości wąż nie pozwoli na wykonanie ostrych łuków, w związku z czym możemy mieć problemy z połączeniem kolejnym elementów naszego układu znajdujących się w bliskiej odległości od siebie, np. bloku procesor z blokiem chipsetu. Jednym z najlepszych dostępnych węży na rynku jest z pewnością Tygon. Zastosowanie takiego węża w naszym układzie pozwoli na wykonanie ostrych łuków, zatem połączenie pobliskich bloków nie sprawi nam trudności. Ważnym elementem przy wyborze węża jest jego rozmiar, taki charakteryzujący się grubszą ścianką będzie się znacznie lepiej układał oraz lepiej przylegał do złączek „choinkowych”.

zdjęcie użytkownika virtualrain z XtremeSystem

Czynnik chłodzący

Czynnik chłodzący, czyli po prostu płyn to kwestia naszego gustu. Obecne na rynku jest wiele płynów przystosowanych do układów chłodzenia cieczą. Jednym z ich jest produkt amerykańskiej firmy Faser, charakteryzujący się podatnością na światło ultrafioletowe, jak i specjalnym składem zapewniającym brak przewodności prądu elektrycznego. Płyn sprzedawany jest w wielu wariantach kolorystycznych, co w połączeniu z przeźroczystym wężem daje naprawdę przyjemny dla oka widok.

Obudowa

Praktycznie każdy układ LC (poza dużą chłodnią chłodnicą, typu Black Water Ultimate 123), nawet bardzo rozbudowany spokojnie zmieścimy w obudowie typu Mid-Tower.  Nieco inaczej wygląda sytuacja, w której takowy radiator zamierzamy zainstalować wewnątrz obudowy. Takie rozwiązanie w przypadku korzystania z małej obudowy znacznie utrudnia poprawną organizację jej wnętrza. Często zmuszeni jesteśmy do demontażu dysków twardych czy napędów optycznych. Nie rzadko konieczna jest również modyfikacja samej obudowy.

W kwestii obudów Mid-Tower polecam Cooler Master Dominator CM 690, w której bez problemu zainstalujemy chłodnicę 122 na topie lub 123 na tylnej ściance. Dodatkowym atutem jest zasilacz, którego montaż odbywa się na dole. Ponadto warto rozejrzeć się za:

  • Antec Gamer Three Hundred - 279 zł
  • Antec Gamer Nine Hundred - 499 zł

Drugie zdjęcie od lewej: użytkownika mib z PurePC Forum

Jeżeli natomiast zdecydowaliśmy się na konstrukcję typu FullTower, polecam zainteresować się produktami firmy LianLi.

  • Lian Li Armorsuit PC-P60B - 699 zł
  • Lian Li PC-A10B - 689 zł
  • Antec Gamer Twelve Hundred - 849 zł
  • Sharkoon Rebel 12 - 399 zł
  • Chieftec BA-02B-B-SL - 419 zł
  • SilverStone Temjin Serie TJ-07 - 1360 zł

SilverStone Temjin Serie TJ-07 to obecnie najlepsza obudowa do LC. Na uwagę zasługuje w szczególności obecność "piwniczki", w której bez problemu zainstalujemy chłodnicę Black Water 123. Jednak największym jej minusem jest z pewnością bardzo wysoka cena.

Montaż elementów

Zanim zaczniemy składać cały system polecam przepłukać chłodnicę zwykłą wodą. W tym celu najlepiej napełnić ją do pełna wodą po czym dość energicznie potrząsać, próbując wydobyć z niej jak najwięcej cieczy.

W przypadku małej obudowy montaż chłodnicy wewnątrz niej jest często utrudniony, bądź też niemożliwy. Istnieje kilka sposobów montażu, najpopularniejszym z nich jest instalacja chłodnicy pionowo z tyłu obudowy. Do takiego montażu można użyć gotowych koszyków lub zaprojektować własny stelaż, co jest bardzo prostą sprawą, z którą większość osób powinna sobie bez problemu poradzić.

Od lewej: zdjęcie użytkownika ANP !!!nipper575 z XtremeSystem

Druga możliwość to montaż chłodnicy na topie - wewnątrz lub na zewnątrz.

Od lewej: zdjęcie użytkownika bugzin i Greenfox z XtremeSystem

W przypadku obudów typu FullTower, chłodnicę zamontować możemy na frontowej ściance.

Dobrym sposobem, oczywiście o ile pozwala na to nasza obudowa jest montaż chłodnicy w specjalne piwnicy.

Od lewej: zdjęcie użytkownika callen_1j.almonte z XtremeSystem

Koniecznie trzeba pamiętać o dobrym uszczelnieniu połączeń. W przypadku złączek wystarczy uszczelka, która zazwyczaj dołączana jest do kompletu. Jedyne co musimy zrobić to tylko dokręcić mocno złączkę i zamocować do niej wąż. Jak wspomniałem wcześniej, złączki "choinkowe" w niektórych przypadkach wymagają stosowania zacisków, tak zwanych cybantów. Takie rozwiązanie znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia wycieku płynu chłodniczego.

Kolejność poszczególnych elementów nie jest zbyt znacząca, jednak dobrze jest aby pompa umieszczona była zaraz po chłodnicy. Taka kolejność zapewni pompce optymalne warunki pracy, gdyż ciecz jaka będzie do niej doprowadzana posiadać będzie najmniejszą temperaturę.

W przypadku bardziej rozbudowanych układów, np. wyposażonych w dwie chłodnice warto wykorzystać ten fakt.

Pompka tłoczy ciesz do bloków dwóch kart graficznych i mostka północnego (chipsetu), następnie transportowana jest do pierwszej chłodnicy. Taki zabieg nie pozwala cieczy osiągnąć zbyt dużą temperaturę. Po rozproszeniu ciepła do otoczenia w pierwszej chłodnicy, kolejnymi elementami do schłodzenia jest sekcja zasilania procesora, główny procesor i mostek południowy. Po odebraniu ciepła z tych elementów transportowane jest ono do drugiej chłodnicy. Pozostaje już tylko rezerwuar i chłodna ciesz trafia do pompki, w której cały obieg się zapętla.

Całą operację  zalecam zacząć od ułożenia wszystkich elementów układu na swoich miejscach. Bloki warto zamontować na swoich miejscach, chociażby przy użyciu dwóch śrub montażowych i bez uprzedniego smarowania elementu chłodzonego pastą termo-przewodzącą. Po prostu chodzi tutaj jedynie o rozłożenie elementów w taki sposób w jakim znajdować się będą po właściwym montażu. Po rozplanowaniu gdzie znajdować się będą poszczególne części przychodzi czas na docinanie węża - tu wyjaśnia się zarazem dlaczego tak ważne jest uprzednie rozplanowanie układu. Wąż docinamy w taki sposób aby nie był on mocno naciągnięty, ale również nie tworzył zbyt dużych łuków, które nie prezentowały by się ładnie. Naciągnięcie węża na króciec przebiega zazwyczaj bezproblemowo, wszystko jest oczywiście zależne od tego jaką złączkę i wąż dobraliśmy.

Cały układ polecam złożyć poza obudową komputera. Napełniamy rezerwuar do pełna chłodziwem po czym uruchamiamy pompkę. Czekamy aż ciecz w zbiorniku wyrównawczym zostanie wprowadzona w obieg - uważamy aby pompka nie pracowała na sucho, ponieważ często wiąże się to z jej uszkodzeniem. Kiedy płyn w rezerwuarze osiągnie skrajną wartość, po prostu dolewamy kojeną dawkę chłodziwa. Postępujemy tak do momentu, w którym ciecz rozprowadzona zostanie w całym układzie a rezerwuar będzie pełny.

W przypadku pompki zasilanej ze złącza MOLEX, mogą zaistnieć problemy podczas napełniania układu, związane z koniecznością kilkukrotnego uruchamiania komputera. Nie możemy do tego dopuścić, ponieważ ciecz nie została jeszcze rozprowadzona w całym układzie i blok na procesorze czy karcie graficznej jest pusty. W związku z czym ciepło nie może być odbierane z tych elementów, co może przyczynić się do ich uszkodzenia.

Najlepszym rozwiązaniem tej niedogodności jest odłączenie wszystkich kabli zasilacza, oprócz wtyczki MOLEX, do której podłączamy zasilanie pompki. Pozostała jeszcze kwestia uruchomienia zasilacza, tym samym pompki. W tym celu np. spinaczem neleży wykonać zwarcie pinu kabla zielonego z dowolnym pinem kabla czarnego.

Jeżeli w naszym układzie krąży już ciecz pozostaje tylko zdiagnozowanie czy występują wycieki. Najlepszą metodą jest podłożenie pod elementy najbardziej narażone na ewentualny wyciek papierowych ręczników. Tak przygotowany układ polecam zostawić uruchomiony przez całą noc. Jeżeli rano na naszych papierowych ręcznikach nie ma śladów pozostawionych przez ciecz oznacza to iż nasz układ jest wolny od wycieków i pozostaje tylko sprawa jego montażu wewnątrz obudowy.

Przykładowy zestaw

Oto moja propozycja zestawu chłodzenia cieczą dla komputera wyposażonego w cztero-rdzeniowy procesor Core i7 i kartę graficzną GeForce GTX 285. Cena takiego zestawu przekracza 1500 zł, ale korzyści jakie płyną z tego typu chłodzenia powinny nam to spokojnie rekompensować.

Dla procesora dwu-rdzeniowego i słabszej karty graficznej dobrym zestawem będzie:

Warto rozglądać się za poszczególnymi elementami na aukcjach czy forach o tematyce LC, ponieważ układ wart w sklepie 1000 zł często możemy trafić za połowę tej sumy. Oczywiście mam tutaj na myśli części używane, co nie znaczy, że gorsze.

Podsumowanie

LC to kosztowna inwestycja, jednakże to co dostajemy w zamian, czyli wydajność, ciszę i piękny wygląd przysłaniają niejednokrotnie wydatek jaki z tym się wiąże.

Jeśli nie masz inspiracji co do wyglądu swojego LC polecam zajrzeć do galleri ShackIT, gdzie znajdziesz ogromną liczbę zdjęć użytkowników chłodzenia cieczą.

Ceny przedstawione w moim poradniku pochodzą z oferty sklepu cooling.pl oraz madtech.pl na dzień 10 marca 2009 roku.

Komentarze

28
Zaloguj się, aby skomentować
avatar
Komentowanie dostępne jest tylko dla zarejestrowanych użytkowników serwisu.
  • avatar
    Konto usunięte
    0
    Pisałem jak wcześniej dałeś recenzje i wytknąłem ci kilka błedów, jednak teraz po poprawie. Gratulacje! 10/10 Wszystko jest dla "zielonych" (czyli dla mnie) idealne. Po kryzysie może się na coś takiego zdecyduje ;p
    • avatar
      Konto usunięte
      0
      Artykuł napisany dla takiego człowieka jak ja, czyli lekko zielone jeżeli chodzi o LC.

      Rewelka.
      • avatar
        Konto usunięte
        0
        Recka niezła ale mnie brakuję kilku rzeczy .
        Np. w ostatnim czasie wzrosła popularność LC/WC, ludzie wydają powyżej 1000zł zyskując 5 stopni, bądź nawet zwiększając temp.
        Dlatego według mnie należały by położyć nacisk na dobór elementów(jak wydawać to mądrze). A recka jest swego rodzaju opowiadaniem o LC, w którym do tego brakuję: podziału na układy otwarte, zamknięte i pośrednie, lekkiego zahaczenia o wydajne układy a co za tym idzie np. punkt rosy, rodzai bloków,itd. Dlatego 4
        • avatar
          Konto usunięte
          0
          Brawo, wersja druga poprawiona. Klaskać w łapki, jest OK. To ja daje piąteczke i pozdrawiam autora :)
          • avatar
            Konto usunięte
            0
            Ja sobie ustawiłęm taki zestawik WC tylko niewiem czy nie kupie na karte Awuacomputer aquagratiX 4870 ;]

            black-water-otank-170,produkt,2034.html
            swiftech-pompa-mcp350-12v-laing-ddc-1t
            swiftech-mcw604870
            swiftech-apogee-gt
            black-water-ultimate-123-rev-30
            feser-one-1l-uv-blue
            tygon-waz-r3603-8112-mm-przezroczysty-1m
            • avatar
              Sebastian Ogłoziński
              0
              Dziękuje wszystkim za miłe słowa :) Zdaję sobie sprawę, że może brakować bardziej zaawansowanych kwestii, jednakże ten poradnik stworzyłem z myślą o początkujących użytkownikach. Być może w przyszłości napiszę wersję skierowaną dla bardziej wtajemniczonych.

              Również pozdrawiam multijumper :)
              • avatar
                Konto usunięte
                0
                powiedz mi czy będę musiał dokupić jeszcze jakieś złączki do tego zestawu czy złoże go już tak jak jest w każdym bloku komplet i czy wszystko spasuje?? no i czy wąż jest dobry ?
                • avatar
                  Sebastian Ogłoziński
                  0
                  co do węża ro polecam Tygon R3603 9,5/12,7 mm. Świetnie się układa i bardzo dobrze pasuje na złączki choinkowe NK12.
                  • avatar
                    Konto usunięte
                    0
                    Poprawka z chłodzenia wodnego:

                    black-water-otank-170
                    • avatar
                      Konto usunięte
                      0
                      black-water-otank-170,
                      swiftech-pompa-mcp350-12v-laing-ddc-1t
                      quacomputer-aquagratix-hd-4870
                      swiftech-apogee-gt
                      black-water-ultimate-123-rev-30
                      feser-one-1l-uv-blue
                      feser-tube-1013-clear-uv-1-metr
                      feser-szybkozlaczka-prosta-sm1013-g14
                      - 4x prosta na chłodnice i na blok GPU
                      szybkozlaczka-skrecana-sm1013-g14-katowa (90stopni)
                      -2x na rezerwuar
                      • avatar
                        Konto usunięte
                        0
                        Mini recenzja ?? Może kupie sobie coś takiego
                        • avatar
                          Darxis
                          0
                          Gratuluję za napisanie takiego wciągającego poradnika!!! polecam i daję 10/10!!!
                          • avatar
                            Konto usunięte
                            0
                            Ciekawy artykół napewno cos szkozystam i powieksze wiedze na te tematy xD
                            • avatar
                              kristoph
                              0
                              Polecam na chlodzenie.net zobaczyć tam worklogi Malika, Plastka oraz filmik układów.
                              • avatar
                                Konto usunięte
                                0
                                http://www.youtube.com/watch?v=eEMcj2VpCh8&feature=channel_page

                                Tu macie kanał seby i jego Liquid Cooling System. To się nazywa sprzęt
                                • avatar
                                  Kosin11
                                  0
                                  Świetny artykuł :D
                                  Może zainwestuje w LC w przyszłości (kiedyś tam), chociaż nie jestem jakimś wielkim Oc'erem , ale napewno warto mieć coś takiego w swojej budzie...
                                  • avatar
                                    Konto usunięte
                                    0
                                    ja już mam swoj zestaw WC a ty?? ahah
                                    • avatar
                                      XaRaDaS
                                      0
                                      Świetny artykuł, kiedyś myślałem o LC, ale włąśnie ta cena mnie powaliła, potem szukałem jakiegoś taniego WC i znalazłem zestaw Thermaltake chyba za jakieś 400 zł. tylko jak poczytałem na forach to generalnie ludzie odradzali takie zestawy. Może kiedyś, albo powoli zacznę kompletować sobie i z czasem coś złożę.

                                      5 odemnie :D
                                      • avatar
                                        Cr4sH
                                        0
                                        Fajne, co ile trzeba taki plyn wymieniac?
                                        Mysle ze jak troche zarobie to sprawie sobie : )
                                        • avatar
                                          Qpers
                                          0
                                          Niezły poradnik - trochę po macoszemu potraktowałeś topy - kompletnie nie zrozumiałem, cóż to takiego na początku :)