Pamięć RAM

Podkręcamy IMC oraz RAM

przeczytasz w 3 min.

IMC, czyli Integrated Memory Controller (zintegrowany kontroler pamięci RAM) znajduje się w części procesora zwanej uncore (w odróżnieniu od części core, czyli właściwego procesora). W części uncore może znajdować się także podręczna pamięć L3 czy kontroler PCI Express. W BIOS-ie z nazwą uncore spotkamy się na platformie Intel. Na płytach AMD w BIOS-ie taktowanie części uncore, a więc i kontrolera pamięci RAM, ukryte jest zwykle pod nazwą NB Frequency.


Po lewej opcje taktowania IMC przy użyciu procesora AMD Athlon II (Regor), po prawej AMD Phenom II BE (Thuban)

Każdy moduł RAM ma pamięć SPD, w której zawarte są pliki konfiguracyjne. Większość z nich zgodna jest ze standardami JEDEC. Istnieją jednak profile rozszerzone, które pozwalają pamięci RAM pracować przy użyciu parametrów przekraczających normy. Na platformie Intela takimi profilami są XMP, chociaż należy zaznaczyć, że wiele płyt pod AMD także może je obsługiwać - nie jest jednak powiedziane, że będą one działać idealnie.

Firma AMD stworzyła własne profile o nazwie BEMP, które są rozwiązaniem programowym - zarządza się nimi za pomocą aplikacji AMD OverDrive. Aplikacja ta do efektywnego działania pamięci 1600 MHz może podnieść taktowanie kontrolera ze standardowych 2,0 do 2,4 GHz (wedle AMD taka wartość jest bezpieczna dla kontrolera w procesorach Phenom II BE - wyższe wartości mogą wymagać podniesienia napięcia).

Większość płyt głównych dla AM3 umożliwia wykorzystanie pamięci DDR3 1600MHz, ale nawet jeśli ustawimy odpowiednią wartość taktowania w BIOS-ie, częstotliwość działania kontrolera może się nie zmienić. Wydaje się, że firma AMD odstawiła nieco na boczny tor kwestię profilów BEMP, bo dział poświęcony BEMP na stronie AMD jest ubogi i nie uwzględnia nawet chipsetów z serii 8 i procesorów Thuban z odblokowanym mnożnikiem. Szkoda, gdyż jest to naprawdę znakomite rozwiązanie, ale wciąż rzadko spotykane. Skąd przeciętny użytkownik (nawet taki, który potrafi ustawić w BIOS-ie odpowiednie taktowanie, napięcie i opóźnienia dla RAM) ma wiedzieć, że musi także przy okazji zwiększyć taktowanie kontrolera? Profile BEMP powinny załatwić tą sprawę za niego, jednak i bez nich przy odrobinie wiedzy będziemy mogli sobie poradzić. Między innymi z tego powodu wykonaliśmy testy obu zestawów także przy standardowym taktowaniu kontrolera RAM.

Niejakim problemem jest to, że w procesorach Athlon II mnożnik IMC jest zablokowany. Możliwość jego podniesienia mamy jedynie poprzez zwiększanie częstotliwości magistrali systemowej. Standardowe taktowanie magistrali na platformie AM3 to 200 MHz, natomiast kontrolera to 2000 MHz. Odblokowany mnożnik uncore mają jedynie procesory w wersji Black Edition (a więc tylko Phenomy II BE).  Możliwości w podkręcaniu kontrolera procesorów Phenom II BE i Athlon II są podobne. Oczywiście podstawowa różnica to odblokowany w górę mnożnik NB.

Podkręcanie - GoodRAM Play

Zestaw GoodRAM Play bez najmniejszych problemów "wskoczył" na 1800 MHz przy niezmienionych timingach (8-8-8-24). Taktowanie IMC wynosiło 2700 MHz. Mnożnik procesora został zmniejszony do 11.

 

Podkręcanie - Kingston HyperX Blu

Na początku chcieliśmy oba zestawy podkręcić do tej samej częstotliwości, pozostając przy niezmienionych timingach. Okazało się jednak, że testowy zestaw Blu ma poważne problemy ze stabilnością przy założonej przez nas granicy 1800 MHz. Nie pomagało luzowanie timingów (zwiększanie czasu dostępu), ani podbijanie napięcia.

Poprzestaliśmy więc na przetaktowaniu pamięci do 1733 MHz przy standardowych (dla taktowania 1600 MHz) opóżnieniach, czyli 9-9-9-27. Taktowanie IMC wynosiło 2600 MHz. Mnożnik procesora został zmniejszony do 11,5.

Widać więc, że w tym teście pamięć GoodRAM Play będzie miała przewagę - zarówno pod względem czasu dostępu (timingów), jak i taktowania. Różnice są jednak niewielkie. Z pewnością będą widoczne w testach syntetycznych, ale czy zobaczymy je w testach rzeczywistych? Postanowiliśmy nie obniżać taktowania zestawu GoodRAM do poziomu osiągniętego przez Kingston HyperX Blu, aby sprawdzić czy owe niewielkie różnice będą miały wpływ na działanie komputera. Takie porównanie będzie znacznie ciekawsze, bo oczywiste jest, że oba zestawy podkręcone do takiej samej wartości osiągnęłyby praktycznie identyczną wydajność. W przypadku tego testu zrezygnowaliśmy ze zmian czasów dostępu. Jeśli jednak ta tematyka was interesuje, dajcie nam znać w komentarzach.

Jak widać na zrzutach ekranowych, pomimo zmiany magistrali systemowej zadbaliśmy o to, by taktowanie procesora pozostało na podobnym poziomie (standardowo 3 GHz).