Skalowanie do 8K. Czy warto kupić dla tej funkcji?

Skalowanie do 8K

Zgodnie z założeniami konstrukcyjnymi, model 65Q900R oraz pozostałe telewizory 8K koreańskiego producenta mają być w stanie oferować ponadprzeciętne przeskalowywanie obrazów o rozdzielczości poniżej 8K, tak jak to sformułowano w poniższym filmie.

Kluczem do sukcesu ma być oczywiście bardzo modna obecnie sztuczna inteligencja (ang. AI ‒ Artificial Intelligence).

Jej możliwości podsumowuje tekst umieszczony na stronie produktu:

Dzięki maszynowemu uczeniu się i sztucznej inteligencji Samsung QLED 8K Q900R może poprawić jakość treści, by wyeksponować detale, zmniejszyć szumy i wyostrzyć obraz. Ciesz się wyraźnymi, precyzyjnie wyświetlonymi treściami w jakości na poziomie 8K.

W związku z tym postanowiłem sprawdzić to w praktyce. Na pierwszy ogień poszły plansze testowe w niskich rozdzielczościach (np. 720p), których analiza wykazała, że skalowanie działa dobrze, bez sztucznego uwypuklania krawędzi i nadmiernego wyostrzania. Ucieszyło mnie to bardzo, bowiem niektórzy testerzy donosili o nadmiernym wyostrzaniu obrazu w tym modelu. W związku z tym muszę przyznać, że w moim egzemplarzu telewizora 65Q900R, który pracował pod kontrolą oprogramowania w wersji 1202, nic takiego nie zauważyłem.

Zachęcony postanowiłem zrobić porównanie. Podłączyłem QLED-a 8K do odtwarzacza Panasonic DMP-BDT330 (Blu-ray Full HD). Ten sam odtwarzacz wysyłał sygnał do Panasonica TX-50EX780 ‒ bardzo dobrego telewizora 4K średniej klasy sprzed dwóch lat. Parametry sygnału wyjściowego były następujące:

• rozdzielczość 576i (SD, bez przeplotu),
• kolor: 4:2:2.

Oba telewizory pracowały w ustawieniach fabrycznych, a jasność zrównałem metodą „na oko”. Telewizory różniły się odcieniem bieli i celowo tego nie ujednolicałem, bowiem ułatwiło mi to później identyfikację zdjęć.

W takiej właśnie konfiguracji sprawdziłem obraz z kilkunastu płyt DVD i Blu-ray. Na pierwszy ogień, a jakże by inaczej, poszli „Czterej pancerni i pies” ‒ czarno-biały film z końca lat 60-tych ubiegłego wieku, którego chyba nie trzeba bliżej przedstawiać. To właśnie na tym filmie chciałem sprawdzić, czy i w jakim stopniu skalowanie z SD do wyższej rozdzielczości różni się na telewizorze 8K ze sztuczną inteligencją od skalowania dokonywanego przez sprawdzony i używany przez mnie na co dzień przystępny telewizor 4K 120Hz średniej klasy. Nim właśnie był Panasonic TX-50EX780E, wyjątkowo udany telewizor 4K, który w roku 2017 nagrodziłem wyróżnieniem „Najlepszy Telewizor 50” 4K”.

Testowy zestaw wyglądał następująco: Samsung z lewej, Panasonic z prawej:

kliknij, aby powiększyć

Siadłem w odległości 1-1,5 od obu ekranów i rozpocząłem porównanie. W pierwszym starciu telewizory przeskalowywały klapę włazu czołgu, której trzymał się dowódca załogi, porucznik Olgierd Jarosz.

kliknij, aby powiększyć

Ku memu zdziwieniu nie zauważyłem żadnych istotnych różnic pomiędzy telewizorami ‒ przeskalowywały one obraz w zasadzie tak samo. Szczegółowość wyprysków farby na klapie włazu była w zasadzie identyczna. Oczywiście detale na 65Q900R były ciut bardziej wyeksponowane, bowiem po prostu były większe: w końcu Samsung miał 65 cali, a Panasonic ‒ zaledwie 50. Pomimo tego, biorąc poprawkę na różnicę w wielkości ekranów, różnica w szczegółowości była praktycznie żadna ‒ na kontrolowanym przez sztuczną inteligencję 65Q900R detali ani nie ubyło, ani nie przybyło.

kliknij, aby powiększyć

Postanowiłem pójść za ciosem.

kliknij, aby powiększyć

Na twarzy plutonowego Grigorija również nie było widać żadnych istotnych różnic. Takie detale jak wąsy, czy brwi wyglądały dokładnie tak samo. „Ki czort?” - pomyślałem. „Czyżby sztuczna inteligencja spała?” A może farma serwerów analizujących tysiące godzin filmów i na tej podstawie kompilujących algorytmy przeskalowywania do 8K nie miała jeszcze okazji przeanalizować najsłynniejszej epopei i arcydzieła socjalistycznej kinematografii? No cóż, nie da się ukryć, że „pancerni” w dzisiejszych czasach to film trochę nietypowy, bo przecież czarno-biały i o proporcjach 4:3. W związku z tym postanowiłem, że daruję sobie sprawdzanie liczby włosów na ogonie Szarika i zajmę się czymś nowocześniejszym. Przeskoczmy zatem o „lata świetlne” do filmu „Star Trek Nemesis”. Oczywiście w wersji DVD.

kliknij, aby powiększyć

Ponieważ również i tu nie było widać różnic, byłem mocno zdziwiony. „Jak to możliwe? Mój stary Panasonic 4K jest tak dobry w przeskalowywaniu jak nowiutki, „inteligentny” telewizor 8K? A może coś źle robię? Patrzę nie tym okiem lub oglądam niewłaściwe materiały?” Postanowiłem włożyć kij w mrowisko. No dobrze, nie kij, ale nos, i to nie w mrowisko, ale w ekran. Na szczęście, jak na zawołanie, w Star Treku napatoczyła się fajna scenka ...

kliknij, aby powiększyć

Wpatrując się w ekran z odległości kilkunastu centymetrów od razu zauważyłem różnice. Krzywe linie na ekranie Samsungu miały znacznie mniejszą pikselozę niż w Panasonicu, były mniej postrzępione i bardziej precyzyjne. Na zdjęciach poniżej, najpierw Samsung, potem Panasonic.

kliknij, aby wyświetlić gif

Niestety, ze względu na konieczność zmniejszenia rozmiarów zdjęć nie oddają one tej różnicy, która była większa niż sugerują to powyższe, skompresowane pliki.

Problem jednakże w tym, że normalnie nie oglądamy obrazów z telewizora z tej odległości, a to właśnie z niej widać przewagę 8K nad 4K. Jeżeli zaś siądziemy w komfortowej odległości, która dla mnie osobiście, w przypadku tego 65-calowego ekranu wyniosła 1,2-1,5 m, ww. różnic już nie dostrzeżemy.

Podsumowując temat skalowania:

• 65Q900R bardzo dobrze przeskalowuje obraz do swojej natywnej rozdzielczości,
• wbrew obawom niektórych, materiały o niskiej rozdzielczości (SD) wcale nie wyglądają na 65Q900R gorzej niż na telewizorze 4K;
• przewagę nad telewizorami 4K 65Q900R zyskuje nie dzięki sztucznej inteligencji, lecz z powodu większej liczby punktów obrazu, dzięki czemu jest w stanie oddać linie skośne z mniejszą schodkowatością niż telewizory 4K; inaczej mówiąc, buduje obraz z mniejszych klocków, dzięki czemu może on być gładszy i bardziej subtelny; problem w tym, że nie widać tego w ogóle gdy patrzymy na ekran z normalnej odległości; co innego „z nosem w ekranie”;
• nie zauważyłem żadnych, powtarzam żadnych (pozytywnych, ani negatywnych) efektów zastosowania sztucznej inteligencji ‒ telewizor nie zrekonstruował żadnych utraconych detali, ani nie zwiększył szczegółowości obrazu.

Oglądanie materiałów w rozdzielczości 8K

Największą frajdę powinno dawać oglądanie materiałów w rozdzielczości 8K i rzeczywiście tak było. Sęk w tym, że takich materiałów miałem jak na lekarstwo. Do dyspozycji było kilkanaście plików 8K, które pobrałem z YouTube’a oraz kilka plików demo 8K od producenta, w tym:

• Nox Atacama 8K
• Patagonia 8K
• Dakotalapse 8K

Najlepsze efekty zapewniał jednakże czwarty plik demo (oryginalnej nazwy nie pamiętam), który zawierał sceny bawiących się na trawie piesków oraz mrówek i warzyw. To właśnie scena z mrówkami robiła największe wrażenie ‒ wydawało się, że rzeczywiście chodzą po ekranie i jestem gotów się założyć, że przypadkowi widzowie mogliby uwierzyć, że rzeczywiście tak jest.

Problem w tym, że tak duży „impakt” plik ten robił w trybie dynamicznym (sklepowym), który wystrzał obraz, podnosił kontrast, lecz generował przy tym pewne niepożądane artefakty. W trybie „film” wrażenie nie było już takie duże. Moim zdaniem brało się to z tego, że pliki demo dostarczone przez producenta nie były gęste ‒ bitrate nie sięgał nawet 20Mb/s. Jeżeli zaś odtworzyłem własne supergęste pliki 4K z bitratem rzędu 100Mb/s, to szczegółowość obrazu była moim zdaniem nawet lepsza niż w „chudych” plikach 8K.

Niepowodzeniem zakończyło się oglądanie kilkunastu plików 8K z YouTube’a. 65Q900R nie zasysa strumienia 8K mimo iż jest on dostępny w danym pliku. Jeżeli taki plik pobierzemy na komputer i zapiszemy na USB jako MKV, to 65Q900R ich niestety nie odczyta. Szkoda, bo YT jest źródłem wielu znakomitych plików 8K.

Korzystając z okazji chciałbym polecić kilka kanałów 8K, które można znaleźć w serwisie YouTube:

• kanał „Timestorm Films”: 11 filmów 8K,
• kanał „Phil Holland” (są tu nie tylko filmy zrobione 8K,lecz także 12K, choć najwyższą rozdz. na YT jest tylko 8K),
• kanał „Armadas” (filmy 8K z Japonii),
• kanał „Jacob + Katie Schwarz” (Maroko, Peru, Bułgaria i inne w 8K),
• kanał „devinsupertramp” (Scotland in 8K),
• kanał „Morten Rustad” (South America 8K).

Osobiście największą frajdę QLED 8K Samsunga sprawił mi z ... oglądania zdjęć. Telewizory 4K nie są w stanie odtworzyć zdjęć z mojego aparatu w pełnej rozdzielczości, związku z czym zobaczenie ich pierwszy raz w pełnej krasie było niezapomnianym przeżyciem. Moim zdaniem, zakup telewizora 8K właśnie do oglądania zdjęć w wysokiej rozdzielczości ma aktualnie największy sens.

Input lag

W ustawieniach fabrycznych, tj. przy włączonej opcji „tryb gry”, na sygnale 1080p/60 opóźnienie sygnału (input lag) wyniosło 33,7 ms. Inaczej mówiąc było nieźle, ale bez rewelacji.

Po wyłączeniu opcji „Tryb gry” opóźnienie zmniejszyło się do 15,1 ms, co jest świetnym, choć nie rekordowym wynikiem (najlepsze telewizory do gier osiągnęły już granicę 10 ms).

Pomimo tego, jak na telewizor 8K pierwszej generacji, był to wynik naprawdę godny uznania.

Pozostałe kwestie

W dużym skrócie:

• telewizor zużywa sporo energii elektrycznej (ok. 330-380W);
• w obudowie telewizora zamontowano wentylator chłodzący elektronikę; jest on cichy, ale lekko szumi, co da się usłyszeć np. podczas przeglądania zdjęć wieczorem w cichym pomieszczeniu; wentylator działa także jakiś czas po wyłączeniu telewizora (tj. w trybie gotowości); szum jest delikatny, bez zgrzytów, pisków, czy rezonansów;
• 65Q900R działa stosunkowo szybko, ale jednak nieco wolniej najlepszych telewizorów QLED 4K z roku 2018.

Samsung 65Q900R ‒ czy warto kupić?

Jako telewizor 4K ‒ zdecydowanie tak. Samsung 65Q900R jest jednym z najlepszych na rynku telewizorów LCD 4K ‒ to nie ulega żadnej wątpliwości. Co więcej, pod względem czerni i kontrastu 65Q900R po prostu deklasuje wielu znakomitych rywali, w tym bardzo dobrego Sony 65ZF9 z serii Master. Pewnym mankamentem jest niedopracowana do końca reprodukcja ruchu, ale niewykluczone, że producent udostępni odpowiednią „łatkę” (w porównaniu do modelu przedprodukcyjnego, produkcyjny to pod tym względem niebo a ziemia).

Niestety, sytuacja nie jest tak oczywista w przypadku materiałów 8K. Brak obsługi materiałów 8K z YouTube’a, brak odczytu plików 8K pobranych z internetu w formacie MKV oraz brak HDMI 2.1 stoją na przeszkodzie pełnej rekomendacji tego modelu jako wszechstronnej maszyny do 8K. Z drugiej strony, producent obiecuje że:

W Polsce Samsung wymieni bezpłatnie moduły One Connect tym osobom, które zarejestrują zakup telewizora QLED 8K i zgłoszą chęć wymiany w czasie, gdy standard HDMI 2.1 zostanie zatwierdzony i gdy nowe moduły będą już dostępne.

A zatem nabywca 65Q900R jest zabezpieczony jeśli chodzi o HDMI 2.1. Jeśli zaś chodzi o odtwarzanie multimediów w 8K, to przypadek modelu 65Q900R przypomina sytuację sprzed 5 lat, gdy pierwsze telewizory 4K wchodziły na rynek. Nie każdy pamięta, że one też miały problemy z odczytem plików 4K z USB. Oczywiście w kolejnych latach sytuacja się poprawiła i obecnie telewizory 4K, które nie odtwarzają plików 4K stanowią nieliczne wyjątki. Wprowadzając na rynek pierwszą generację telewizorów 8K Samsung nie miał łatwo i musiał przezwyciężyć całą masę problemów technicznych. Oj, niełatwe jest życie pioniera.

Na koniec chciałbym zaznaczyć, że wiele wskazuje na to, że Samsung 65Q900R nie będzie miał na rynku żadnych rywali. Panasonic i Philips raczej nie będą oferować telewizorów 8K. LG prawdopodobnie będzie je miał, ale raczej dopiero od 75 (LCD) lub 88 cali (OLED). Z kolei Sony ‒ dopiero od 85 cali. W związku z tym, wygląda na to, że przez pewien czas Samsung 65Q900R będzie jedynym dostępnym na naszym rynku telewizorem 8K z ekranem o przekątnej 65 cali. A zatem jeżeli ktoś szuka telewizora LCD takiej właśnie wielkości, telewizora z głęboką czernią i wysokim kontrastem, który bardzo dobrze sprawdzi się na materiałach HDR, a przy okazji będzie oferował możliwość wyświetlania zdjęć i (niektórych) filmów w rozdzielczości 8K, to na rynku nie znajdzie aktualnie lepszej alternatywy. Pierwsza jaskółka wiosny nie czyni, ale dobrze, że w ogóle jest.

92% 4,6/5

W teście wykorzystano program SpectraCal CalMAN firmy Portrait Displays
.