Skonfiguruj Windows - 5 przydatnych wskazówek dla mniej początkujących

Tym razem będzie to kontynuacja artykułu Skonfiguruj Windows - 7 przydatnych wskazówek dla mniej początkujących, czyli 5 kolejnych opisów dotyczących dysków i partycji NTFS w Windows.

Na tym prawdopodobnie zakończę tę tematykę. Przedstawione porady jej oczywiście nie wyczerpują. Mamy przecież chociażby śledzenie zmian (tzw. USN journal) albo transakcyjność (możliwe jest wykonanie szeregu operacji w systemie plików i "pokazanie" zmian aplikacjom po fizycznym wykonaniu ostatniej operacji). Obawiam się jednak, iż pisanie o nich mogłoby być interesujące tylko dla programistów - wydaje mi się natomiast, iż nie taki jest cel mini-recenzji.

Jeżeli któreś z moich wskazówek były przydatne/źle przedstawione, proszę o dodanie odpowiedniego komentarza - tylko w ten sposób będę mógł uzyskać pewność, iż jest sens pisać podobne poradniki/będę mógł poprawić jakość. Z góry dziękuję za taką pomoc, jak również za wystawione oceny.

Nazwy plików i katalogów z uwzględnianiem małych i wielkich liter

Przyzwyczailiśmy się, że w Windows wielkość liter w nazwach plików i katalogów nie ma znaczenia (w przeciwieństwie np. do Linuxa, gdzie pliki "PLIK" i "plik" to dwa różne zbiory). W tym punkcie chciałbym zmienić to przeświadczenie i pokazać, jak uzyskać efekt widoczny na obrazku:

Opiszę to na przykładzie Windows 7 Ultimate:

1. Przechodzimy do Panelu Sterowania
2. Klikamy na ikonę Programy i funkcje
3. Klikamy na odnośnik Włącz albo wyłącz funkcje systemu Windows
4. Instalujemy Podsystem aplikacji systemu Unix
5. Z menu Start klikamy na odnośnik Wszystkie Programy\Subsystem for UNIX-based Applications\Download utilities for Subsystem for UNIX-based Applications
6. Pobieramy 32-bitową lub 64-bitową wersję (oczywiście bezpłatną :))
7. Instalujemy pobrane narzędzia (wybieramy "Change the default behavior to case sensitive" w trakcie instalacji)
8. Z menu Start klikamy na Wszystkie Programy\Subsystem for UNIX-based Applications\Korn Shell
9. Przechodzimy do odpowiedniego katalogu komendami cd .. i cd nazwa_katalogu
10. Możemy teraz stworzyć kolejne pliki np. komendą cp (przykład użycia: cp PLIK.txt plik.txt) oraz kolejne katalogi np. komendą mkdir (przykład użycia: mkdir KATALOG)

Cała sztuczka polega na tym, iż partycje NTFS są "wrażliwe" na wielkość znaków w nazwach, standardowo w Windows brak jest natomiast narzędzi, które potrafią tworzyć odpowiednie pliki/katalogi. Wykonując opisane wyżej komendy zainstalowaliśmy w "okienkach" kolejny subsystem (tzw. Interix lub SUA, czyli Subsystem for Unix-based Applications) zawierający odpowiednie programy. Jego różne wersje były dostępne również dla wcześniejszych Windows (np. 2003 Server), ma on w sobie dużo typowych unixowych narzędzi. Więcej można poczytać np. tutaj.

Należy pamiętać o tym, iż próba działania na takich plikach/katalogach przez aplikacje windowsowe (chociażby Notatnik) może skończyć się nieprzywidywalnie (np. wybierany będzie inny plik niż tego będziemy chcieć).

Do góry

Szyfrowanie pliku wymiany

Obecne wersje Windows (Vista/7) mają opcję szyfrowania pliku wymiany. Wystarczy wykonać:

fsutil behavior set EncryptPagingFile 1

Analogicznie opcja zostanie wyłączona po użyciu komendy

fsutil behavior set EncryptPagingFile 0

Do góry

Partycje w pliku

Można mówić o powrocie do korzeni - starsi Czytelnicy na pewno pamiętają takie programy jak Stacker/DoubleSpace czy DriveSpace. Pozwalały one stworzyć pliki, które były następnie "montowane" jako oddzielne dyski.

Windows 2008/7 zawierają podobne możliwości - tym razem użytym formatem pliku jest VHD wykorzystywany przez Virtual PC. Co więcej - ich droższe edycje (np. Windows 7 Ultimate) nie mają ograniczeń licencyjnych i pozwalają na takim "dysku" zainstalować sam system (przykład procedury jest podany np. tutaj). Należy jednak pamiętać o tym, iż pewne funkcje mogą być wtedy niedostępne (chociażby hibernacja).

Możemy zamontować plik VHD z poziomu okna Zarządzanie komputerem, ale też używając komendy diskpart. Wystarczy wykonać dwa polecenia:

select vdisk file=plik.vhd
attach vdisk

Z kolei zabezpieczenie takiego dysku przed zapisem uzyskamy wykonując w diskpart:

select volume 4
attributes volume set readonly

(w przykładzie wybraliśmy wolumin numer 4 - aby dobrać właściwy numer, wystarczy wykonać list volume). Takie zabezpieczanie możemy również wykonać dla części partycji, alternatywą jest tutaj oczywiście ustawienie (czy raczej usunięcie) odpowiednich praw dostępu np. z poziomu Eksploratora.

Na cofnięcie tej blokady pozwolą:

select volume 4
attributes volume clear readonly

Kolejną opcją jest przypisanie wybranej litery:

select volume 4
assign letter=Z

Możliwe jest zapisanie wymienionych powyżeń poleceń w pliku i wywołanie ich przez diskpart w trybie wsadowym:

diskpart /s plik

Dodanie takiego skrótu do Autostartu może spowodować, iż Windows będzie automatycznie montował dyski również przy starcie.

Do góry

Uprawnienia

Zdarza się, że nawet będąc administratorem systemu, nie mamy dostępu do jakiegoś katalogu (przykładem jest np. System Volume Information). W takich wypadkach najczęściej wystarcza oczywiście wybranie właściwości katalogu w Eksploratorze i dodanie pełnych praw dostępu w zakładce Zabezpieczenia. Czasem jednak jest z tym problem (np. w Windows XP Home). Jak sobie z tym poradzić ?

Wyświetlamy nazwę zalogowanego użytkownika korzystając z polecenia

whoami

Następnie dodajemy sobie uprawnienia z linii komend wykonując

cacls "katalog" /E /G nazwa_uzytkownika:F

(zamiast katalog wpisujemy w cudzysłowie nazwę katalogu, zamiast nazwa_uzytkownika ciąg znaków podanych przez whoami)

Uprawnienia możemy usunąć wykonując

cacls "katalog" /E /R nazwa_uzytkownika

Do góry

Co jest teraz otwarte ?

Załóżmy, że chcielibyśmy zobaczyć, które pliki są otwarte przez konkretny proces. Pozwala na to sam system Windows. Wpierw należy włączyć tę opcję:

openfiles /local ON

Następnie trzeba zrestartować system i użyć

openfiles

Minusem jest to, iż komenda nie pokazuje zawsze pełnej ścieżki do plików. Plusem, iż mamy również od razu informację o plikach otwartych z innych komputerów.

Na koniec można opcję wyłączyć:

openfiles /local OFF

Alternatywą może być użycie np. bezpłatnego Process Explorera od Microsoftu.

Do góry