Już w 1911 roku ludzie bali się samokierujących się aut i robotów

78 proc. badanych odpowiedziało Amerykańskiemu Stowarzyszeniu Samochodowemu (AAA), że bałoby się podróżować samokierującymi się samochodami. Ich pojawienie się na drogach jest teraz bliższe niż kiedykolwiek wcześniej, co sprawia, że brzmi to jak lęk XXI-wiecznego społeczeństwa. Nic bardziej mylnego!

Prawdopodobnie nie będzie przesadą stwierdzenie, że obawy o to, co może się stać, gdy samochód będzie mógł kierować się sam, towarzyszą ludziom odkąd w ogóle istnieją. Z pełnym przekonaniem natomiast można stwierdzić, że taki strach był obecny w społeczeństwie już przeszło 100 lat temu.

Dowodem niech będzie niemy film z 1911 roku zatytułowany „The Automatic Motorist”. To sześciominutowe dzieło Waltera R. Bootha – brytyjskiego magika i reżysera – możecie obejrzeć poniżej (dzięki uprzejmości BFI National Archive). Możecie to zrobić teraz lub wrócić do niego, a na razie czytać dalej… 

Aby nie psuć zabawy, nie będziemy zdradzać szczegółów. Wspomnijmy tylko, że film to opowieść o nowożeńcach, którzy wybierają się w podróż poślubną samochodem prowadzonym przez robota. Może i nie jest to „automat”, z jakim mamy do czynienia dzisiaj, ale przypomnijmy, że mówimy o 1911 roku.

Nawet więc jeśli nie był to lęk przed autem, które kieruje się samo, to był to lęk przed autem, które jest kierowane przez technologiczny wytwór, a nie przez człowieka. Innymi słowy: był to właściwie dokładnie ten sam lęk. Można w dodatku dopisać do listy strach przed „szalonymi robotami”.

Zresztą strach przed nowinkami technologicznymi (także tymi związanymi z transportem) jest wśród ludzi znacznie dłużej. W epoce wiktoriańskiej, na przykład, obawiano się, że „ogromne” prędkości rozwijane przez pociągi mogą doprowadzić do „wyrzucenia” macicy z ciała kobiety. 

Co ciekawe, w 1911 roku, jak i dzisiaj obawiamy się tego, co może się stać, gdy kierowca odda kierownicę „maszynie”. Tymczasem w drugiej połowie XIX wieku, kiedy samochody zaczynały pojawiać się na drogach, w prasie można było znaleźć artykuły sugerujące, że to ludzie będą stanowić zagrożenie, bo „nie mają przewagi końskiej inteligencji w wytaczaniu trasy” (za Timeline i NY Times). 

Fakty są bowiem takie, że nowe technologie zawsze będą wywoływały obawy. Ludzi umysł działa tak, że zawsze wyobraża sobie, co może pójść nie tak, a oddanie kontroli motywuje do wyobrażania sobie najgorszych scenariuszy.

I choć jesteśmy zapewniani, że samokierujące się samochody będą bezpieczniejsze, a do tego wiemy, że nie będą pisały esemesów podczas jazdy ani prowadzić po pijaku, to będzie musiało minąć sporo czasu, by większość z nas zaakceptowała te fakty. Tak samo było z samolotami – najbezpieczniejszym środkiem transportu…

Źródło: Quartz. Foto: BFI National Archive (1), ColorizeHistory/Twitter (2)