Jak zmieni się rynek pracy? Oto 5 możliwości

Wszechobecna technologia, dostępność w trybie 24/7, zwiększająca się długość życia, rozwój robotyki i sztucznej inteligencji… – to wszystko najpewniej będzie miało wpływ na przyszłość rynku pracy. Dzięki raportowi Infuture Hatalska Foresight Institute poznajemy pięć możliwych scenariuszy.

Scenariusz 1: Working Forever

Czynniki zmian: starzejące się społeczeństwo, wydłużanie się życia, rozwój technologiczny w zakresie edytowania genów i implantów bioelektronicznych.
Efekt: praca aż do śmierci.

Osoby, które urodziły się już w XXI wieku będą żyły znacznie dłużej niż ich matki ojcowie. Szacuje się, że dzisiejsi 10-latkowie średnio będą dożywać wieku 104 lat. Perspektywa emerytury w wieku sześćdziesięciu lub sześćdziesięciu kilku lat zdecydowanie się więc oddala. 

Mówi się, że tych stu lat dożywać będziemy w dobrej formie, dzięki dynamicznemu rozwojowi medycyny. Trudno więc sobie wyobrazić, by zdolny do pracy kilkudziesięciolatek miał opuścić swoje stanowisko. Ewentualnie: będzie mógł się przekwalifikować.

Wykres przedstawia odpowiedzi na pytanie: „na które z poniższych rozwiązań zdecydował(a)byś się, żeby zniwelować swoje ograniczenia”. Źródło: TrendBook 2016, Mobile Institute na zlecenie hatalska.com

Możliwe też, że model edukacja-praca-emerytura zostanie zastąpiony przez wieloetapowy, w którym praca i odpoczynek będą się przenikać. W dużej mierze zależeć to będzie jednak od tego, czy na odpoczynek będzie sobie można pozwolić, przy obowiązujących wynagrodzeniach.

Scenariusz 2: The Useless Class

Czynniki zmian: rozwój sztucznej inteligencji i robotyki oraz automatyzacja.
Efekt: zaniknięcie części zawodów, konieczne przekwalifikowywanie się.

A co jeśli człowiek stanie się bezużyteczny, bo maszyna wykona jego pracę solidniej, bezbłędnie, szybciej i taniej? Robotyka w obecnej fazie rozwoju nie jest w stanie tego dokonać, ale niewykluczone, że stanie się tak w przyszłości.

Już teraz roboty zastępują nas przy czynnościach powtarzalnych (jak montaż) i prawdopodobnie na tym się skończy – zwiększy się jedynie skala. Ludzie będą musieli uznać wyższość robotów w tych zawodach, a dla nich pozostaną czynności kreatywne. Mówić należy więc o współpracy.

Źródło: TrendBook 2016, Mobile Institute na zlecenie hatalska.com

Zanikanie jednych zawodów oznacza jednak pojawianie się innych. Dlatego też uważa się, że dwóch na trzech dzisiejszych dziesięciolatków będzie pracowało w zawodzie, który jeszcze nie istnieje. Eksperci uważają też, że 8-godzinny dzień pracy stanie się przeszłością.

Scenariusz 3: People Per Hour

Czynniki zmian: ekonomia wolnych strzelców, cyfrowe życie, ekonomia na żądanie.
Efekt: praca zdalna, dla siebie i na siebie.

Jeszcze do niedawna najważniejszą motywacją do pracy były pieniądze i możliwość zapewnienia godnych warunków do życia sobie i swojej rodzinie. Dla obecnych nastolatków oraz 20- i 30-latków ważniejsza jest elastyczność, a nieco mniej ważna możliwość rozwoju osobistego.

Młodzi ludzie nie widzą dzisiaj sensu w 8-godzinnym trybie pracy, szczególnie stacjonarnej. Cenią sobie możliwość wykonywania pracy gdziekolwiek i w dogodnych dla nich godzinach. Zależy im na tym, by mogli dobrze zrobić pracę, a równocześnie mieć czas dla siebie.

Najistotniejsze cechy pracy, według osób w wieku 15-35 lat. Źródło: badanie z września 2016, Mobile Instute

To młodzi ludzie będą kształtować przyszły rynek pracy. Praca będzie dla nich nie tylko źródłem przychodów, ale przede wszystkim pasją. Najpewniej też pracować będzie każdy – każdy sam na siebie. Najczęściej jako freelancer.

Scenariusz 4: There Are No Jobs On a Dead Planet

Czynniki zmian: zmiana klimatu, wyczerpywanie się zasobów, rozwój rzeczywistości rozszerzonej, wirtualnej i mieszanej.
Efekt: rosnące bezrobocie.

Jeżeli potwierdzą się prognozy dotyczące globalnego ocieplenia, w 2100 roku temperatura w Nowym Jorku sięgać będzie 45 stopni Celsjusza, a poziom mórz podniesie się o 1 metr. Jakie będą tego efekty?

Przede wszystkim rosnąca liczba tzw. uchodźców klimatycznych. Do 2050 roku nawet 250 milionów osób może przesiedlić się z powodu zmiany linii brzegowej albo coraz częściej występujących susz (lub tajfunów i powodzi).

Źródło: The Global Risks Report 2016, World Economic Forum

Wzrośnie zapotrzebowanie na strażaków, policjantów i ratowników medycznych. Większa liczba ludzi na mniejszym terytorium zwiększy jednak bezrobocie, głód czy dostęp do słodkiej wody. Bez wątpienia jest to najbardziej niebezpieczny ze scenariuszów.

Scenariusz 5: Through the Glass Door

Czynniki zmian: transparentność.
Efekt: większe zaangażowanie w pracę, zmniejszenie konkurencyjności.

Już dzisiaj wymaga się od firmy, by ta była transparentna. Jasne mają być takie szczegóły jak: płace, łańcuch dostaw, cele, składniki produkcji itp. Ufamy głównie tym firmom, które nie mają przed nami tajemnic (albo na takie się kreują). Lubimy myśleć, że wiemy, za co płacimy.

Ten scenariusz zakłada, że w przyszłości będziemy mieli do czynienia z hipertransparentnością. Przedsiębiorstwa będą musiały dzielić się z klientami wszystkimi informacjami na swój temat – będą musiały funkcjonować, wiedząc że to, co robią, może być podane do wiadomości publicznej.

Firmy muszą nauczyć się funkcjonować w takim właśnie otwartym środowisku. To może oznaczać wykruszenie się konkurencji niechętnej do stosowania przejrzystych zasad. Z drugiej jednak strony do większego zaangażowania pracowników, którzy wiedzą, za co są odpowiedzialni.

Zapoznaj się z pełnym raportem: Praca – scenariusze przyszłości.

Źródło: IHFI, Obserwator Finansowy