Pierścienie Saturna czasem mają szprychy, a czasem ich nie mają

Saturn pełen pierścieni

Saturn posiada bardzo wiele pierścieni, jednak przede wszystkim należy wyróżnić te główne, najlepiej widoczne. Wysoce prawdopodobne jest, że pierścienie powstały w wyniku rozpadu jednego z niegdysiejszych księżyców tej planety. Najszerszy z nich określany jest literą B i to właśnie na nim skupimy się w kontekście pojawiania się tajemniczych szprych. 

Pierścienie Saturna wraz z oznaczeniem (źródło zdjęcia: Wikipedia)

Rozpoczęcie sezonu na szprychy na Saturnie

Teleskop Hubblea, pomimo że nie jest już młodzieniaszkiem, dostarczył nam dowodu na to, że na Saturnie ponownie zaczyna się sezon na szprychy. Są to po prostu plamy i smugi z ciemniejszego albo jaśniejszego materiału występujące na pierścieniu B. Według astronomów ich okresowe pojawianie się i znikanie może mieć związek z interakcjami pyłu, który składa się na pierścienie z polem magnetycznym Saturna. 

Początek sezonu zwiastują te dwie plamki pojawiające się na pierścieniu B (źródło zdjęcia:NASA/ESA)

A czemu mówimy o sezonie? Saturn podobnie jak Ziemia jest lekko nachylony, więc występują na nim pory roku, który jednak trwa tam o wiele dłużej. Podobnie jak na naszej planecie wyróżniane są cztery pory roku, z których każda trwa około 7 lat ziemskich. Szprychy na pierścieniu B pojawiają się w okolicach równonocy wiosennej lub jesiennej i pozostają widoczne przez okres około 8 lat. Zjawisko to znika wraz ze zbliżaniem się saturniańskiego przesilenia letniego lub zimowego.

Astronomowie uważają, że planetarne pole magnetyczne Saturna w tym okresie oddziałuje  zwiatrem słonecznym tworząc w pierścieniach silnie naładowane elektrycznie środowisko. Podobny efekt na Ziemi wytwarza zorzę polarną. Lodowy pył zawierający się w pierścieniach może wówczas zostać naładowany i magnetycznie lewitować ponad resztą większych cząstek oraz głazów w pierścieniach, co tworzy efekt widocznych smug. Zjawisko to zostało po raz pierwszy zaobserwowane przez sondę Voyager na początku lat 80.

Źródło: sci.news, NASA