Misja kosmiczna Apollo 11 - wydarzenia i odkrycia z czasów gdy zdobywaliśmy Księżyc

Misja kosmiczna Apollo 11

Astronauci misji kosmicznej Apollo 11 wylądowali na Księżycu w godzinach wieczornych 20 lipca 1969 roku - w tym roku celebrujemy 50 lecie tego wydarzenia. Rankiem kilka godzin później, gdy w Polsce był już następny dzień 21 lipca (w USA był to wciąż 20 lipca) Neil Armstrong zszedł po drabince lądownika Orzeł i przez zeskoczeniem na powierzchnię naszego satelity wypowiedział pamiętne słowa „To mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości”. Tę chwilę rejestrowała umieszczona na lądowniku kamera, a retransmitowały na cały Świat naziemne stacje telewizyjne. Transmisję pierwszych kroków człowieka na Księzycu pokazywano także w Polskiej telewizji.

Załoga misji kosmicznej Apollo 11 - Neil Armstrong i Buzz Aldrin oraz Michael Collins

20 minut później za Armstrongiem podążył Buzz Aldrin i ta dwójka przez około 21 godzin pozostawała na powierzchni Księżyca. Na Ziemię wraz z Michaelem Collinsem, który był trzecim załogantem Apollo 11 i cały czas pozostawał na orbicie Księżyca, wrócili 24 lipca. Tu czekała ich trzytygodniowa kwarantanna. 

W 1969 roku na Księżycu lądowano dwukrotnie, a misji Apollo było aż 4

Po Księzycu chodziło łącznie 12 ludzi, a sukces milcząco zaakceptował Związek Radziecki, choć z kontynuacji swojego odpowiednika programu Apollo zrezygnował dopiero w 1972.

We wnętrzu Apollo 11

W tym samym roku, po powrocie astronautów z misji Apollo 17, również i USA zdecydowało się zakończyć program załogowej eksploracji Księżyca. Odtąd inne niż Ziemia ciała niebieskie w Układzie Słonecznym były badane za pomocą bezzałogowych sond, a wyścig na Księżyc stracił sens.

W 2019 roku wciąż trzymamy się Ziemi, a najdalszym miejscem dokąd udaje się dziś człowiek są znajdujące się na niskiej orbicie wokółziemskiej stacje kosmiczne. Lecz świat, w którym dziś żyjemy i planujemy odważnie powrót na Księżyc (NASA chce by był to 2024 rok) to świat ukształtowany za sprawą wydarzeń z 1969 roku. I wcale nie chodzi tu tylko o misję Apollo 11.

Apollo - księżycowy sukces w cieniu wojny w Wietnamie

Sukces Apollo 11 był niebywały, bo tylko 12 lat wcześniej wcześniej na ziemską orbitę trafił pierwszy satelita, a nieco później pierwsi kosmonauci i astronauci. Sukces w połowie lat 60. XX wieku jeszcze nie taki pewny, bo Związek Radziecki miał wtedy świetne karty w dłoni. Po pierwsze dziedzictwo nawet jeśli tylko symboliczne, to jednak Konstanty Ciołkowski (rosyjski uczony polskiego pochodzenia) jest uznawany za ojca technologii rakietowych. Po drugie sukcesy Siergieja Korolowa ojca radzieckiego przemysłu kosmicznego, z którego dziedzictwa Rosjanie korzystają do dziś.

Niestety Korolow okazał się niezastąpiony. Po jego śmierci w 1966 roku następcy nie byli w stanie stawić czoła wyzwaniom programu Sojuz i księżycowej rakiety N1 bez porażek. Te zamieniły się w kaskadę nieszczęść, do których zaliczyć należy śmierć Gagarina w wypadku lotniczym w 1968 roku. Co prawda na kilka miesięcy przed startem Apollo 11, Rosjanie udanie przeprowadzili połączenie Sojuza 4 i Sojuza 5 na orbicie Ziemi, ale cóż z tego gdy nie dysponowali działającą rakietą zdolną wysłać człowieka na orbitę wokółksiężycową.

Apollo 11 po powrocie na Ziemię - dwa lata wcześniej w podobnej kapsule rozegrała się tragedia

Tymczasem amerykanie po tragicznym w skutkach pożarze kapsuły Apollo 1 w 1967 roku szybko się podźwignęli i dwa lata później świętowali sukces. Po części stanowił on przeciwwagę dla wciąż trwającej wojny w Wietnamie. Mówiło się „dziś Ksieżyc, jutro Wietnam”, a rok 1969 był nie tylko sprawdzianem skuteczności działań NASA, ale i nowej administracji prezydenta Nixona. Co ciekawe, John F. Kennedy, który zmobilizował w 1962 roku amerykańskie społeczeństwo do wsparcia programu Apollo, określany jest też jako prezydent, który doprowadził do eskalacji wymykającego się spod kontroli konfliktu w Wietnamie w początku lat 60. XX wieku.

Prezydent Nixon na pokładzie lotniskowca wypatruje śmiałków, którzy powrócili z Księzyca

Po wschodniej stronie żelaznej kurtyny sukces USA próbowano umniejszać. 22 lipca w Polsce, gdy Apollo 11 był już w drodze powrotnej na Ziemię, obchodzono uroczystość 25-lecia Polski Ludowej. Dyskusje o supremacji USA były wtedy nie na miejscu, choć wiedziano co wydarzyło się dwa dni wcześniej około 400 tysięcy kilometrów od Ziemi. Dziś możemy bez obaw dyskutować o misji Apollo 11 w dowolny sposób.

Doceniając geniusz inżynierów NASA (mężczyzn i kobiet) z czasów, gdy pamięć plotło się niczym sweter (pamięć ferrytowa), liczyło na suwakach logarytmicznych, a wydajność centrum kontroli lotów była mniejsza niż dzisiejszego domowego komputera czy nawet smartwatcha, warto pamiętać też o innych wydarzeniach z 1969 roku.

Tak wyglądała pamięć komputera nawigacyjnego Apollo 11

Nie miały one bezpośredniego związku z projektem Apollo, ale może nawet w większym stopniu niż lot człowieka na Księżyc wpłynęły na przyszłość, w której przyszło nam żyć.

Ważne wydarzenia i wynalazki z 1969 roku

Komputery zarządzające dziś ruchem sieciowym, serwery przechowujce petabajty danych bądź je przetwarzające pracują często pod kontrola systemów, które wywodzą się z platformy UNIX. Opracowanej i pokazanej światu w 1969 przez Kennetha Thompsona i Dennisa Ritchiego, programistów AT&T Bell Laboratories. Ciekawostką jest także data urodzin Linusa Torvaldsa - to 28 grudnia tegoż roku.

Twórcy systemu Unix (fot: Magnus Manske, CC BY-SA 2.0)

Niejeden komputer i superkomputer ma dziś w sobie komponenty zaprojektowane przez inżynierów AMD, firmy, która powstała również w 1969 roku. Z kolei Intel, odwieczny konkurent AMD, w tym samym czasie wprowadzał na rynek już swój pierwszy produkt, moduł pamięci SRAM o pojemności 1 Kb.

W czasach misji Apollo zaprezentowano CDC 7600, który wiele historycznych źródeł uznaje za pierwszy superkomputer. Choć konstrukcyjnie był owocem przemijającej epoki (która w niektórych krajach nie chciała przeminąć jeszcze przez 20 lat) to stał się pierwszym komputerem, w którym zastosowano przetwarzanie potokowe.

Strona Apollo 11 in Real Time

Dziś na dedykowanej stronie NASA możemy prześledzić jeszcze raz przebieg całej misji Apollo 11 wraz zapisem komunikacji pomiędzy astronautami a kontrolą naziemną w Houston. W internecie znajdziemy też bogatą bazę oryginalnych zdjęć dokumentujących przebieg kolejnych misji Apollo i pobyt ludzi na Księżycu.

Internet wywodzi się od ARPANETu. Pierwszą transmisję w tej sieci przesłano rankiem 30 października 1969 roku pomiędzy komputerami Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles i Instytutu Stanforda. W tym samym roku wydano też pierwsze dokumenty typu RFC. W kolejnych miesiącach pojawiły się też inne niezależne sieci na Hawajach i w Europie.

Xerox 9700 - pierwsza komercyjna drukarka laserowa

Drukarka laserowa to inny wynalazek z 1969 roku nierozłącznie powiązany z wszechobecną biurokracją. Mimo cyfryzacji i dostępności bardziej ekonomicznych technologii druku pomysł inżyniera Xeroxa (Gary Starkweather) wciąż ma się dobrze. Słabiej oparł się czasowi format zapisu obrazu GIF, choć wciąż jest obecny w świecie komputerów. Powstał pod skrzydłami Compuserve, pierwszego komercyjnego dostawcy sieciowych usług. Firmy założonej jak się domyślacie w 1969 roku.

Powyższa wyliczanka zdaje się nie mieć końca - patent na wideogry; koncepcja mikroprocesora, na której wzorował się Intel; pierwsze terminale komputerowe; pierwsze nowoczesne bankomaty; pierwsza relacyjna baza danych; oficjalne zaakceptowanie standardu RS-232-C; pierwsze robotyczne ramię; założenie SIGGRAPH; wprowadzenie terminu inżynier oprogramowania; pierwszy komputerowy film animowany za pomocą języka programowania FORTRAN (dziś tytułowany Matrix 1) stworzony przez Johna Whitneya. Każda z tych rzeczy powstała lub została rozpowszechniona w tym samym roku, w którym Neil Armstrong postawił stopę na księżycowym Morzu Spokoju.

Idea, której owoce dziś znajdują sie w każdym smartfonie, wykiełkowała jako sensor CCD w 1969 roku

Nie musimy ograniczać się do świata komputerów. W 1969 roku zadebiutował Jumbo-jet czyli Boeing 747, który do dziś jest symbolem masowej komunikacji lotniczej, dokonano pierwszej transplantacji ludzkiego oka, ludzkiego serca, wynaleziono sensor CCD, co zrewolucjonizowało naukę i w końcu świat fotografii, a Seiko wprowadziło pierwszy zegarek kwarcowy na rękę.

Możemy teraz zadać sobie pytanie. Czy rok, w którym człowiek powróci na Księżyc, będzie równie obfitym w kluczowe dla przyszłości wydarzenia co rok 1969? Ostateczną odpowiedź na to pytanie poznamy zapewne za kolejne 50 lat.

Źródło: Inf. własna, NASA