Co to jest OLED? Co o tej technologii wiedzieć warto i należy?

Co to jest OLED?

OLED to organiczna dioda elektroluminescencyjna. Jest to zarazem nazwa wyświetlaczy stosowanych w telewizorach, smartfonach, laptopach, monitorach i innych urządzeniach, a wykorzystujących właśnie takie diody, wykonane ze związków organicznych. W przeciwieństwie do paneli LCD (z diodami LED) nie wymagają dodatkowego podświetlenia, ponieważ potrafią samodzielnie emitować światło. Z tego zaś wynikają ich najważniejsze plusy i minusy (do których za moment przejdziemy).

Wyświetlacze OLED mają zdecydowanie prostszą konstrukcję od LCD. Można by je porównać do „kanapek” stworzonych z kilkudziesięciu bardzo cienkich warstw organicznych materiałów. W zależności od wykorzystanej technologii – RGB lub RGBW – takie panele są wykonane z układów trzech lub czterech diod-subpikseli: czerwonej, zielonej i niebieskiej oraz opcjonalnie białej. 

Jakie są wady i zalety wyświetlaczy OLED?

Jak wszystko na tym świecie, tak i wyświetlacze OLED mają swoje zalety i wady. Na liście tych pierwszych znajdują się przede wszystkim: bardzo wysoki kontrast, głęboka czerń i wręcz niezwykła smukłość. Podstawowe minusy zaś to wysokie koszty produkcji i (choć dynamicznie się to zmienia) krótsza żywotność. 

Najważniejsze zalety OLED to: 

• wierne odwzorowanie kolorów
• bardzo głęboka, doskonała czerń
• praktycznie nieskończony kontrast
• brak degradacji kolorów i spadku kontrastu pod kątem
• wysoka ostrość obrazu ruchomego, niezależnie od jasności
• krótki czas reakcji
• brak ryzyka, że dojdzie do osadzenia się kurzu wewnątrz panelu
• niewielka grubość i niska waga
• możliwość tworzenia paneli nietypowych (zakrzywionych, zwijanych, przezroczystych itp.)
• mniejsze zużycie energii elektrycznej (o połowę w ciemnych scenach)… 

Najważniejsze wady OLED to: 

• … większe zużycie energii elektrycznej (nawet trzykrotnie w jasnych scenach)
• nieco wyższa cena
• mniejszy wybór przekątnych
• krótsza żywotność paneli i problemy z „wypalaniem”

Czy warto kupić smartfon, monitor lub telewizor z OLED?

Nawet biorąc pod uwagę wszystkie te plusy i minusy, odpowiedź na pytanie o to, czy warto kupić urządzenie z panelem typu OLED nie może być jednoznaczna. Fakt jest jednak na przykład taki, że smartfon z takim wyświetlaczem może działać dłużej między ładowaniami i zapewniać ładniejszą kolorystykę, a dzięki absolutnej czerni gwarantuje pierwszorzędną estetykę z notchem (czyli wcięciem w ekranie). W tym przypadku więc zdecydowanie warto.

W przypadku monitorów i telewizorów OLED sytuacja jest jednak bardziej skomplikowana, a wynika to z bardzo dużych różnic w cenach (w stosunku do modeli z panelami LCD), nawet pomimo faktu, że pierwszy TV w tej technologii został zaprezentowany już w 2007 roku. Owszem, korzyści da się zauważyć gołym okiem, ale słono trzeba za to zapłacić. Jeśli nas stać, to warto, ale jeśli mamy kupić najtańsze urządzenie z „organicznym” wyświetlaczem, to lepszym rozwiązaniem może być LCD w tej samej cenie. 

Czy wypalanie ekranu rzeczywiście jest problemem? Jaka jest żywotność OLED?

Wspomnieliśmy wcześniej, że jedną z podstawowych wad wyświetlaczy OLED jest ich skłonność do „wypalania”. Oznacza to utrwalenie się danego obrazu na ekranie: chodzi przede wszystkim o statyczne elementy (takie jak logo kanału czy interfejs gry) pozostające na swoich miejscach przez dłuższy czas. Jest to problem, z którym producenci próbują się uporać, dzięki czemu stanowi coraz mniejsze zagrożenie, ale wciąż istnieje. 

Problemem przestaje być także sama żywotność wyświetlaczy z organicznymi diodami LED. Aktualnie firma LG Display (będąca najważniejszym producentem paneli OLED TV) szacuje, że jej wyświetlacze wytrzymają nie mniej niż 100 tysięcy godzin, co oznacza jakieś 30 lat oglądania telewizji przez 10 godzin każdego dnia, czyli... dużo.

OLED czy QLED? Czym się różnią te technologie? A co to jest AMOLED?

Biorąc pod uwagę same nazwy (a przede wszystkim pisownię), OLED i QLED mogą wydawać się podobnymi technologiami. Jest jednak zupełnie inaczej. Wyświetlacze QLED wykorzystują standardowe, nieorganiczne diody LED – są panelami LCD, tyle tylko że wzbogaconymi o warstwę kropek kwantowych. Dzięki takiemu rozwiązaniu są w stanie zaoferować nasycone kolory. Do tego cechuje je wysoka jasność i długa żywotność. Stanowią więc alternatywę dla OLED-ów w sektorze premium, ale nie są z nimi blisko spokrewnione technologicznie. 

Inaczej niż w przypadku QLED wygląda sprawa z technologiami AMOLED czy PMOLED, które są typami wyświetlaczy OLED. Różnią się przede wszystkim rodzajem wykorzystanych materiałów i konstrukcją. Najpopularniejszą odmianą stosowaną w smartfonach i gadżetach typu wearables jest AMOLED (czyli Active-Matrix OLED), cechujący się wyższą jakością obrazu, niższym zużyciem energii i dłuższą żywotnością. 

Najpopularniejsze rodzaje wyświetlaczy OLED to: 

• OLED (RGB OLED)
• WOLED / RGBW OLED (White OLED)
• AMOLED (Active-Matrix OLED)
• PMOLED (Passive-Matrix OLED)
• PLED (Polymer LED)
• TEOLED (Top-Emitting OLED)
• TOLED (Transparent OLED)
• FOLED (Foldable OLED)

Dodajmy na koniec, że Samsung pracuje nad panelem nowego typu: QD-OLED, który łączyć ma wyświetlacz OLED z warstwą kropek kwantowych znaną z QLED. 

Źródło: LG, Samsung, FlatpanelsHD, informacja własna. Foto/ilustracje: LG

Czytaj dalej o technologii OLED: 

• Jaki telewizor OLED kupić?
• Dobry wyświetlacz w telefonie - na co zwracać uwagę?
• Czy warto kupić laptop z wyświetlaczem OLED?