Czym różni się para astronauta od astronauty? ESA szuka kandydatów

Odpowiedź na tytułowe pytanie nie jest trudna. Para astronauta to osoba, która z perspektywy funkcjonowania ludzkiego organizmu ma fizyczne trudności w porównaniu z astronautą. Może to oznaczać bardzo mały wzrost (mniej niż 130 cm), brak niektórych kończyn, które są zastąpione protezami, czy też dysproporcje w długości rąk lub nóg.

Dyskwalifikacja człowieka na przykład ze względu na mały wzrost ma sens na pionierskim etapie zdobywania kosmosu. Jednak później takie kryterium nie zawsze jest uzasadnione

Te cechy, które są od razu zauważalne w codziennym życiu jako fizyczne ograniczenia wcale nie musza dyskwalifikować człowieka jako wartościowej jednostki pod względem intelektualnym. Wręcz przeciwnie, takie osoby mogą wyróżniać się wyjątkowym talentem. A także wiedzą w dziedzinach związanych z eksploracją Kosmosu, która jest na poziomie nawet u astronautów rzadko spotykanym. Postęp technologii, który może ułatwić pracę w kosmosie osobom z trudnościami ruchowymi, ilustrują poniższe zdjęcia z wnętrzem Sojuz TMA (używany w latach 2002-2012, dziś zastąpiony przez Sojuz MS) oraz SpaceX Crew Dragon.

Wnętrze symulatora Sojuz TMA, fot: ESA - S. Corvaja

Załoga SpaceX Dragon, fot: SpaceX

Od parasportu do paraastronautyki

Problem pojawia się gdy zadamy pytanie czy osoba o zdiagnozowanym inwalidztwie jest w stanie stawić czoła wyzwaniom, które wymagają fizycznego funkcjonowania organizmu ludzkiego na pełnych obrotach przy wykorzystaniu maksimum jego potencjału. Pewną odpowiedzią są zawody sportowe dla para sportowców, paraolimpiady. W wielu przypadkach mają one sens, bo w przypadku bezpośredniej rywalizacji ze sportowcami bez problemów, para sportowcy przepadli by w tłumie. Pewnie poradziliby sobie dużo lepiej niż niedzielny fan sportu, ale to wszystko.

Natalia Partyka, fot: Gaël Marziou (CC BY 2.0)

Nie jest to jednak regułą. Przykładem jest choćby nasza tenisistka stołowa Natalia Partyka, która nie ma jednej ręki poniżej łokcia, a mimo to świetnie sobie radzi w rywalizacji z innymi i nie tylko w zawodach parasportowych. Okazuje się bowiem, że w tej dyscyplinie ważniejsza jest sprawność ruchowa nóg. Dlatego tenisiści na wózkach mają dużo trudniejsze zadanie, nawet jeśli mają dwie sprawne dłonie.

Podobnie może być w przypadku eksploracji kosmosu. A nawet może się okazać, że rola para astronauty jest łatwiejsza niż para sportowca, gdy porównamy ich z osobami bez zdiagnozowanego inwalidztwa. W warunkach w jakich astronautom przychodzi pracować na orbicie, mamy tu stan obniżonej grawitacji, pewne niedostatki organizmu człowieka nie są przeszkodą w tak dużym stopniu, jak na Ziemi gdzie z kolei grawitacja co chwila o nich przypomina.

ESA po raz pierwszy od 11 lat szuka kandydatów na astronautę, a pierwszy raz w ogóle na para astronautę

Program Parastronaut Feasibility Project, jako część planu naboru na astronautów ESA, ma na celu pokazanie po raz pierwszy w historii, że obecnie przy zachowaniu wysokiego poziomu wykształcenia, prawidłowo funkcjonującej psychice i niezakłóconych zdolnościach poznawczych, niedostatki fizyczne organizmu nie muszą zawsze dyskwalifikować człowieka jako kandydata na astronautę.

Program szkoleniowy dla para astronautów to ambitne zadanie. To swojego rodzaju eksperyment, ale też taki, który może przynieść tylko pozytywne skutki

Trzeba pamiętać przy tym wszystkim, że już sam trening na astronautę pozwala w pewnym sensie chwalić się tym mianem. Na świecie jest dziś wiele osób, które już przeszły odpowiednie szkolenie, maja kwalifikacje, ale jeszcze nie dostąpiły zaszczytu lotu na orbitę okołoziemską. I być może nie będzie im to dane.

Z kolei dla inwalidów nawet szansa szkolenia dotychczas była nieosiągalna. Zarówno w ESA, jak i w innych agencjach kosmicznych.

Tworząc program szkoleniowy dla para astronautów ESA sama chce przekonać się jak dużo może dać od siebie człowiek o wyłącznie fizycznych ograniczeniach organizmu. Wszystko co będzie robione będzie robione po raz pierwszy i w zasadzie nawet nie wiadomo jeszcze jaki będzie ostateczny efekt tego programu, poza aktywizowaniem danej grupy społecznej.

Warunki, które musi spełnić każdy kandydat na astronautę, także para astronautę

Płeć, orientacja seksualna, poglądy, a nawet wiek, nie są tak ważne jak inne kryteria, które musi spełnić nie tylko astronauta, ale i para astronauta. Są to:

• pełne wykształcenie wyższe lub certyfikat pilota testowego
• trzyletnie doświadczenie w takich dziedzinach jak inzynieria, medycyna, matematyka, nauki komputerowe i związane ze środowiskiem naturalnym
• znajomość języka angielskiego na poziomie płynnym (konieczne do komunikacji)
• umiejętność przystosowania się do nieregularnych godzin pracy w dowolnym miejscu na świecie
• zdolność do zachowania spokoju w sytuacjach stresowych
• motywacja do pozostania astronautą

Astronauci ESA, którzy latali na Międzynarodową Stację Kosmiczną od początku jej funkcjonowania. Niekoniecznie jako członkowie Ekspedycji, czasem tylko jako załoga wizytująca wraz z wahadłowcem

Poza tym kandydaci musza być obywatelami Unii Europejskiej lub krajów stowarzyszonych. To akurat zrozumiałe, wszak ESA jest europejską organizacją. Nabór będzie prowadzony od 31 marca 2021 roku do 28 maja 2021 roku.

Źródło: ESA, SpaceX, inf. własna

Czytaj więcej na temat astronautyki:

• SpaceX „pomoże” NASA w dowożeniu ludzi na Księżyc. Jak?
• Lot Starship SN9 - świetna rakieta, ale wciąż bilans startów i lądowań się nie zgadza
• 60 lat minęło, a my wciąż lądujemy na wodzie - o załogowych lotach w Kosmos