Ładnie, ale z charakterem. Test obudowy Fractal Epoch

Płatna współpraca z Fractal

Firma Fractal przez długi czas kojarzona była głównie z eleganckimi, stonowanymi obudowami, jednak w ostatnich latach coraz śmielej eksperymentuje z bardziej wyrazistym wzornictwem. Miałem okazję przetestować takie modele jak Fractal Torrent, Pop czy niedawno wydany Meshify 3 – wszystkie zaprojektowane z myślą o entuzjastach, którzy cenią nie tylko funkcjonalność, ale i niebanalny wygląd komputera.

Producent nie zwalnia tempa – do oferty właśnie dołączyła nowa linia obudów: Fractal Epoch, która ma łączyć niebanalny wygląd, funkcjonalność i dobrą wentylację. Sprawdziłem, jak te obietnice wypadają w codziennym użytkowaniu i komu można polecić nową konstrukcję.

Fractal Epoch - porównanie obudów

Seria Fractal Epoch dostępna jest w pięciu wersjach różniących się konstrukcją bocznych paneli oraz efektem wizualnym:

• Solid – klasyczna wersja z pełnymi, zabudowanymi panelami bocznymi.
• TG – wersja z bocznym panelem ze szkła hartowanego, umożliwiająca wyeksponowanie wnętrza komputera. Dostępna w kolorze białym lub czarnym.
• TG RGB – wariant z bocznym panelem ze szkła hartowanego oraz podświetleniem RGB, pozwalający wyeksponować wnętrze komputera, a przy tym zbudować efektowny, podświetlany zestaw. Również dostępny w wersjach białej i czarnej.

Obudowa Fractal Epoch jest dostępna łącznie w pięciu wersjach (foto: Fractal)

Poniżej znajduje się porównanie specyfikacji technicznej poszczególnych modeli.

Fractal Epoch plasuje się w średnim segmencie obudów – warianty Solid i TG powinny kosztować około 480 zł, natomiast bogatsze wersje TG RGB są odpowiednio droższe, w cenie około 580 zł. W tym przedziale cenowym można oczekiwać dopracowanego sprzętu, więc na tej podstawie ocenię nowość od Fractala.

Ładnie, ale z charakterem

Producent udostępnił mi model Fractal Epoch White TG RGB Clear Tint, czyli najbogatszą, podświetlaną wersję w białej wersji kolorystycznej. Uwagę przyciąga stonowana stylistyka, która pozwala zbudować estetyczny i elegancki komputer. Wersja TG umożliwia wyeksponowanie wnętrza, a podświetlane wentylatory dodają całości efektowniejszego, lekko zadziornego charakteru.

Z przodu obudowy znajduje się plastikowy panel z perforowaną blachą, który ma zapewniać dobry przepływ powietrza i optymalną wentylację podzespołów. Panel jest montowany na zatrzask, dzięki czemu można go łatwo zdemontować, co ułatwia instalację wentylatorów i innych komponentów. Trochę szkoda, że pod spodem zabrakło filtra przeciwkurzowego.

Na górze również zastosowano panel z perforowanej blachy, przeznaczony do wspomagania przepływu powietrza w przypadku opcjonalnych górnych wentylatorów. Można go bez trudu zdemontować – wystarczy go odsunąć do tyłu. Choć producent nie przewidział tu filtra przeciwkurzowego, nie jest on konieczny, ponieważ domyślnie w tym miejscu montuje się wentylatory wyciągające powietrze z wnętrza obudowy.

Na przednim panelu umieszczono standardowy zestaw portów: dwa USB 5 Gb/s, jedno nowoczesne złącze USB-C 20 Gb/s oraz gniazdo audio obsługujące słuchawki z mikrofonem. Na środku znajduje się przycisk z lekkim białym podświetleniem do włączania komputera.. Producent zrezygnował natomiast z przycisku reset. Nie ma też przycisku do zmiany trybu podświetlenia (można nim sterować z poziomu oprogramowania do płyty głównej, o czym w dalszej części tekstu).

W wersji Solid oba panele boczne są zabudowane. Zdecydowanie ciekawiej prezentują się jednak warianty TG i TG RGB, w których lewy bok wykonano z hartowanego szkła, umożliwiającego efektowne wyeksponowanie wnętrza komputera i zamontowanych podzespołów. Warto pamiętać, że taki układ najlepiej sprawdzi się, gdy obudowa stoi po prawej stronie biurka.

Na spodzie obudowy znajdują się cztery nóżki z gumowymi podkładkami, dzięki czemu komputer będzie stabilnie stał na biurku.. Umieszczono tam również wysuwany filtr przeciwkurzowy, chroniący otwór wentylacyjny zasilacza — to właśnie przez niego zamontowany wewnątrz wentylator zasysa powietrze.

Z tyłu, oprócz standardowych otworów na tylny panel płyty głównej, karty rozszerzeń i zasilacz, uwagę zwraca dobrze wentylowana tylna ścianka, która wspomaga cyrkulację powietrza. Jest to szczególnie istotne, bo standardowe wyposażenie nie obejmuje żadnego wentylatora w tym miejscu.

Miejsce na nowoczesne podzespoły

Producent zastosował dwukomorową konstrukcję z tzw. piwnicą, która pozwala wyeksponować bardziej efektowne podzespoły, a ukryć te mniej reprezentatywne. Bardziej spostrzegawczy zauważą, że obudowa Fractal Epoch bazuje na konstrukcji modelu Fractal North.

W środku zmieści się płyta główna formatu mini-ITX, mATX lub ATX – producent przewidział sporo przepustów do aranżacji okablowania, co powinno ułatwić podłączenie kabelków. Obudowa oferuje też siedem miejsc na karty rozszerzeń. Jeśli jednak posiadacie większą płytę główną, na przykład w formacie E-ATX, nie będzie pasować do obudowy.

W standardowej konfiguracji w środku zmieszczą się karty graficzne o długości do 372 mm, ale po zamontowaniu chłodzenia wodnego z chłodnicą na froncie przestrzeń ta będzie odpowiednio mniejsza o grubość chłodnicy – w przypadku radiatorów o standardowym profilu 27 mm daje to 345 mm, co już może ograniczać przestrzeń dla największych niereferencyjnych kart pokroju GeForce RTX 5090 czy GeForce RTX 5080.

Miejsca na dyski zostały przeniesione na drugą stronę obudowy, dzięki czemu nie będą one widoczne po złożeniu komputera.

Do stalowego stelaża za tacką płyty głównej można przykręcić dwa 2,5-calowe nośniki. W piwnicy przewidziano natomiast dwa metalowe koszyki, do których można zamontować dyski 2,5- lub 3,5-calowe. Warto dodać, że w przypadku dysków HDD zastosowano gumowe podkładki tłumiące drgania.

Koszyki można przełożyć w inne miejsce (przewidziano kilka pozycji montażowych) lub całkowicie je zdemontować, co umożliwia instalację dłuższego zasilacza i/lub większej chłodnicy na froncie. To dobra opcja, jeśli chcecie zamontować większe chłodzenie wodne i nie planujecie korzystać z dysków twardych.

Na dole obudowy znajduje się miejsce na zasilacz ATX, który można zamontować wentylatorem skierowanym w dół (wtedy będzie zasysał powietrze przez filtr przeciwkurzowy) lub do góry. Przestrzeń na zasilacz zależy od obecności koszyków na dyski – obudowa domyślnie pomieści standardowe jednostki o długości do 140 mm, jednak po ich demontażu dostępna przestrzeń zwiększa się do 255 mm, co pozwala na użycie większych konstrukcji.

Wentylacja podzespołów

Obudowa Fractal Epoch została zaprojektowana z myślą o złożeniu ciekawego, nowoczesnego komputera, ale producent zadbał też o efektywne chłodzenie podzespołów. Można w niej zamontować maksymalnie sześć wentylatorów:

• przód: 3x 120 mm lub 2x 140 mm
• góra: 2x 120 mm lub 2x 140 mm
• tył: 120 mm

Standardowe wyposażenie obejmuje trzy 120-milimetrowe wentylatory Momentum 12 RGB zamontowane na froncie.

W wersjach Solid i TG są to klasyczne modele Momentum 12 bez podświetlenia, natomiast w wariantach TG RGB zastosowano wersje z podświetleniem – Momentum 12 RGB. Te drugie korzystają z niestandardowego złącza przypominającego USB-C – wentylatory są połączone szeregowo, co według producenta pozwala zastąpić dwa przewody (zasilający i podświetlenia) jednym płaskim kablem. Z praktycznego punktu widzenia nie ma się do czego przyczepić, bo ostatecznie całość i tak podłącza się do płyty głównej przejściówką ze standardowymi złączami: 4-pin PWM oraz 3-pin 5V ARGB LED (podświetleniem można zatem sterować z poziomu aplikacji do płyty głównej).

Wentylatory Momentum 12 wyposażono w dynamiczne łożysko olejowe (FDB), specjalnie wyprofilowane łopatki oraz gumowe mocowania, co ma przekładać się na dobrą efektywność i cichą pracę. Prędkość obrotowa jest regulowana w zakresie od 350 (±150) do 2200 (±10%) obr./min. Dodatkowo przewidziano funkcję Zero RPM – wentylatory mogą całkowicie zatrzymać się przy sygnale PWM w zakresie 0–10%.

Obudowa umożliwia również montaż chłodzenia wodnego, choć to raczej przestrzeń na zestawy AiO niż rozbudowane układy LC. Z przodu można zamontować radiator w rozmiarach: 120, 140, 240, 280 lub 360 mm, natomiast na górze – 120 lub 240 mm.

Warto jednak pamiętać, że radiator z przodu może mieć maksymalnie 151 mm szerokości, a do tego dostępna przestrzeń jest zależna od karty graficznej i dolnych dysków. Z kolei na górze przewidziano miejsce dla radiatora o szerokości do 122 mm, a do tego pamięci RAM nie mogą przekraczać 35 mm wysokości.

Test obudowy Fractal Epoch

W obudowie zamontowałem nowoczesną platformę testową, która śmiało może służyć jako przykład wydajnego komputera do gier lub stacji roboczej do pracy.

Obudowa Fractal Epoch zalicza się do niewielkich modeli typu midi tower, jednak jej konstrukcja została całkiem nieźle przemyślana. Na pochwałę zasługuje szczegółowa instrukcja obsługi, która krok po kroku wyjaśnia, jak złożyć komputer i zamontować opcjonalne komponenty – taki dodatek na pewno przyda się mniej doświadczonym osobom, które jeszcze nie składały sprzętu lub nie czują się z tym pewnie.

Proces składania komputera przebiegł bez większych problemów. Warto rozpocząć od montażu zasilacza i płyty głównej, a kartę graficzną zainstalować na samym końcu – ułatwi to podłączanie przewodów. W mojej konfiguracji, z dłuższym zasilaczem, konieczne było wymontowanie jednego koszyka na dyski twarde.

Organizacja okablowania również nie sprawia większych trudności. W obudowie znajdziemy liczne przepusty i opaski na rzep ułatwiające prowadzenie przewodów, a w zestawie dołączono kilka opasek zaciskowych. Producent mógłby jedynie zastosować nieco większe otwory do przeprowadzenia wiązek EPS12V oraz przewodów do podłączenia w dolnej części płyty głównej.

Fractal Epoch – wentylacja podzespołów

Testy wentylacji podzespołów przeprowadziłem z wykorzystaniem domyślnej konfiguracji – trzech wentylatorów Momentum 12 RGB zamontowanych na froncie obudowy. Za kontrolę obrotów odpowiadała płyta główna ASUS ROG Crosshair X670E Hero (standardowa krzywa obrotów dla wentylatorów z obudowy).

Obroty wentylatora na chłodzeniu procesora i karcie graficznej ograniczyłem do 50 proc. (na karcie z uwzględnieniem trybu pasywnego w spoczynku). W pomieszczeniu testowym panowała temperatura około 24 stopni Celsjusza. Do odczytu temperatur wykorzystałem moduł diagnostyczny z aplikacji OCCT Enterprise (podałem przyrost względem temperatury otoczenia).

Temperatury podzespołów
[Δ°C] mniej = lepiej

	obciążenie spoczynek
Temperatura procesora AMD Ryzen 7 7700X @ 50% RPM	69  19
Temperatura płyty głównej (chipset) ASUS ROG Crosshair X670E Hero	14  13
Temperatura płyty głównej (VRM) ASUS ROG Crosshair X670E Hero	19  14
Temperatura karty graficznej Gigabyte RTX 4090 Gaming OC @ 50% RPM	66 19
Temperatura dysku SSD M.2 ADATA XPG Gammix S70 Blade 1 TB	40 34
Temperatura dysku SSD SATA GOODRAM IRDM PRO GEN. 2 512 GB	5 2

Fabryczny system wentylacji całkiem nieźle poradził sobie z testowaną konfiguracją. Warto jednak zaznaczyć, że wentylatory działały wtedy z maksymalną prędkością 2200 RPM, co wiązało się z wyraźnie słyszalnym dźwiękiem ich pracy. Z tego względu zalecam ręczne dostosowanie krzywej obrotów i ograniczenie maksymalnych wartości – na przykład po zmniejszeniu prędkości wentylatorów do 50%, temperartury płyty głównej wzrosły jedynie o 3°C, co jest niewielką różnicą, a w zamian komputer pracował znacznie ciszej, co zdecydowanie poprawia komfort użytkowania.

Fractal Epoch - komu polecam?

Fractal Epoch to solidna obudowa, która ma szansę podbić serca entuzjastów planujących budowę komputera nastawionego nie tylko na wydajność i funkcjonalność, ale również na estetykę.

Pozwala na złożenie nowoczesnej konfiguracji ze standardowymi komponentami. Problemy mogą się pojawić w przypadku bardziej rozbudowanych zestawów – na przykład z płytą główną w formacie E-ATX, bardzo dużą kartą graficzną lub zaawansowanym chłodzeniem wodnym. Najbogatsza wersja – Epoch TG RGB – umożliwia efektowną prezentację wnętrza, dodatkowo wzbogaconą podświetleniem RGB.

Fabryczna wentylacja dobrze radzi sobie z wydajnymi konfiguracjami, choć warto dostosować prędkość obrotową wentylatorów, ponieważ przy maksymalnych obrotach stają się wyraźnie słyszalne. W razie potrzeby można również dołożyć kolejne wentylatory lub zamontować chłodzenie wodne – raczej kompaktowe AiO dla procesora lub GPU, niż pełnowymiarowy zestaw LC.

Warto też pamiętać, że Epoch to model ze średniego segmentu cenowego, który prawdopodobnie przyciągnie osoby planujące nieco droższe zestawy komputerowe. Przetestowana przeze mnie wersja Epoch TG RGB White Tint powinna kosztować niecałe 600 zł.

Warto kupić, jeśli:

• jest dla ciebie istotny wygląd komputera i np. chcesz złożyć modną, białą konfigurację
• lubisz podświetlenie RGB LED (ale jest wersja bez podświetlenia)
• możesz przeznaczyć na obudowę trochę więcej pieniędzy

Nie warto, jeśli:

• masz płytę główną formatu E-ATX
• masz bardzo długą kartę graficzną i chcesz zamontować chłodzenie wodne
• planujesz montaż rozbudowanego chłodzenia wodnego
• nie chcesz wydawać dużej kwoty na obudowę

Płatna współpraca z Fractal