Gdy ziemniak przesłoni Słońce, czyli zaćmienie na Marsie na filmie

Zaćmienie Słońca to sytuacja, w której jeden z Księżyców, albo dowolny inny obiekt o odpowiednio dużych rozmiarach, przesłania tarczę naszej gwiazdy widzianą z powierzchni danego ciała niebieskiego. Jak wyglądają Ziemskie zaćmienia dobrze wiecie. Dzięki zbiegowi okoliczności, który sprawia, że rozmiar Księżyca w nowiu (gdy zaćmienie jest możliwe) jest podobny jak rozmiar kątowy Słońca, możemy obserwować blask korony słonecznej.

Zaćmienia słońc nie są zjawiskiem rzadkim w układach planetarnych, ale nie zawsze efektownym

Gdy Księżyc znajdzie się bliżej Ziemi niż w trakcie zacmienia całkowitego dochodzi do zaćmienia obrączkowego (pierścieniowe), czyli nie całkowitego, bo tylko część, tarczy słonecznej jest zasłonięta. Na Ziemi określenie obrączkowe jest wyjątkowo dobrze dobrane, bo ze względu na podobny kształt tarczy Słońca jak i Księżyca, nieprzesłonięta część naszej dziennej gwiazdy przypomina w maksimum takiego zaćmienia obrączkę (pierścień).

Obrączkowe zaćmienie Słońca widziane z Tokio na Ziemi przez chmury 20 maja 2012 roku (fot: Marek Okon / Unsplash)

W układach, w których wokół planet krąży więcej księżyców, nawet tych pozasłonecznych, zaćmień może być nie tylko więcej, ale mogą być one widoczne także z powierzchni tychże księżyców. Szanse na podobną konfigurację jak w przypadku układu Ziemia - Księżyc są niewielkie, za to na wydarzenie wywołujące ciarki jak najbardziej.

Perseverance i jego wideo z zaćmieniem Fobosa

Łazik Perseverance niedawno zakończył swoją pięciokilometrową podróż do delty czy też punktu nazwanego Three Forks, gdyż jest to miejsce skąd podróż może być kontynuowana w trzech równie ciekawych kierunkach. W trakcie podróży 2 kwietnia zarejestrował sekwencję ujęć zaćmienia Słońca przez jeden z księżyców Marsa, Fobos.

Obejrzyj w

Zaćmienie Słońca na Marsie przez Fobosa było już dokumentowane wcześniej przez łaziki Opprortunity i Spirit, a później przez Curiosity, jednak to Perseverance dzięki jego kamerze Mastcam-Z (z zoomem optycznym) udało się zrobić to najlepiej.

Fobos, czyli gigantyczny ziemniak obiegający Marsa

Fobos w przeciwieństwie do Księżyca jest niewielkim ciałem niebieskim o nieregularnych rozmiarach 27 x 21 x 19 km, które obiega Marsa w odległości około 6000 km od jego powierzchni (9376 km od środka masy układu). To ponad 60 razy mniej niż odległość Ziemia - Księżyc. Co ciekawe tempo obiegu planety jest na tyle duże, że obserwatorzy na powierzchni Marsa byliby w stanie zobaczyć wschód i zachód Fobosa nawet dwa razy w ciągu marsjańskiego dnia.

Lecz nie wszyscy, dla tych którzy znaleźliby się blisko biegunów Marsa, Fobos stale znajdowałby się poniżej horyzontu. Tak blisko planety bowiem się znajduje.

Tak wyglądał Fobos w 2008 roku. Zdjęcie wykonała sonda Mars Recoinassance Orbiter

Fobos z wyglądu przypomina gigantyczny ziemniak, jednak nie jest w stanie przesłonić całkowicie Słońca, choć jest ono na niebie marsjańskim sporo mniejsze niż na Ziemi (średnica kątowa Słońca widzianego z Marsa to 2/3 średnicy dla obserwatora na Ziemi). Zaćmienie Słońca w jego wydaniu wygląda faktycznie tak jakby wielki ziemniak majestatycznie przesuwał się na tle tarczy słonecznej.

Źródło: JPL NASA, inf. własna