W jakiej kolejności oglądać filmy Marvela? Poradnik dla nowych w MCU

“Jak oglądać filmy Marvela? Zależy mi na tym, żeby połapać się w akcji i wiedzieć, o co chodzi. Widziałam na Disney+, że są różne kolejności. Którą polecacie?” - takie niewinne pytanie pojawiło się na grupie Disney Plus Polska na Facebooku. Pojawiło się pod nim kilkanaście odpowiedzi, ale zgody wśród odpowiadających brak. 

Zamieszanie wokół tego tematu nie dziwi, bo i sam wydawca nie ułatwia sprawy. Na Disney+ wszystkie produkcje zostały posegregowane według trzech kluczy:

• według kolejności, w której wychodziły;
• chronologicznie, z uwzględnieniem czasu akcji;
• według bohaterów, którzy w nich występują. 

Każda kolejność ma swoich zwolenników i przeciwników, ale moim zdaniem nowi w MCU powinni brać pod uwagę tylko jedną. 

Obejrzyj w

W jakiej kolejności oglądać filmy i seriale Marvel Cinematic Universe?

Krótka odpowiedź brzmi - w takiej, w jakiej wychodziły. MCU to skrupulatnie zaplanowane uniwersum, podzielone na fazy i sagi, a niemal każda produkcja jest jednocześnie zapowiedzią kolejnej. Tylko oglądanie filmów i seriali w kolejności ich debiutu daje doświadczenie zgodne z wizją twórców. 

Na dzień dzisiejszy rozkład jazdy MCU prezentuje się tak: 

Faza I

• Iron Man (2008) – film
• Incredible Hulk (2008) – film
• Iron Man 2 (2010) – film
• Thor (2011) – film
• Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie (2011) – film
• Avengers (2012) – film

Faza II

• Iron Man 3 (2013) – film 
• Thor: Mroczny świat (2013) – film
• Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz (2014) – film
• Strażnicy Galaktyki (2014) – film 
• Avengers: Czas Ultrona (2015) – film
• Ant-Man (2015) – film

Faza III

• Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów (2016)
• Doktor Strange (2016) – film
• Strażnicy Galaktyki vol. 2 (2017) – film
• Spider-Man: Homecoming (2017) – film
• Thor: Ragnarok (2017) – film
• Czarna Pantera  (2018) – film
• Avengers: Wojna bez granic (2018) – film
• Ant-Man i Osa (2018) – film
• Kapitan Marvel (2019) – film
• Avengers: Koniec gry (2019) – film
• Spider-Man: Daleko od domu (2019) – film

Faza IV

• WandaVision (2021) - serial, sezon 1
• Falcon i Zimowy Żołnierz (2021) - serial, sezon 1
• Loki (2021) - serial, sezon 1
• Czarna Wdowa (2021) – film
• A gdyby...? (2021) - serial, sezon 1
• Shang-Chi i legenda dziesięciu pierścieni (2021) – film
• Eternals (2021) – film
• Hawkeye (2021) - serial, sezon 1
• Spider-Man: Bez drogi do domu (2021) – film
• Moon Knight (2022) - serial, sezon 1
• Doktor Strange w multiwersum obłędu (2022) – film
• Ms. Marvel (2022) - serial, sezon 1
• Thor: Miłość i grom (2022) – film
• Ja jestem Groot (2022) - serial, sezon 1
• Mecenas She-Hulk (2022) - serial, sezon 1
• Wilkołak nocą (2022) - film specjalny
• Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu (2022) – film
• Strażnicy Galaktyki: Coraz bliżej święta (2022) - film specjalny

Faza V

• Ant-Man i Osa: Kwantomania (2023) – film
• Strażnicy Galaktyki vol. 3 (2023) – film
• Tajna inwazja (2022) - serial, sezon 1
• Ja jestem Groot (2023) - serial, sezon 2
• Loki (2023) - serial, sezon 2
• Marvels (2023) – film
• A gdyby...? (2023) - serial, sezon 2
• Echo (2023) - serial, sezon 1
• Deadpool & Wolverine (2024) – film
• To zawsze Agatha (2024) - serial, sezon 1
• A gdyby...? (2024) - serial, sezon 3
• Kapitan Ameryka: Nowy wspaniały świat (2025) – film
• Daredevil: Odrodzenie (2025) - serial, sezon 1
• Thunderbolts* (2025) – film
• Ironheart (2025) - serial, sezon 1

Faza VI

• Fantastyczna 4: Pierwsze kroki (2025) – film
• Oczy Wakandy - serial, sezon 1

Owszem, Filmowe Uniwersum Marvela pełne jest prequeli, ale ich umiejscowienie w konkretnych fazach jest zazwyczaj narracyjnie uzasadnione. Zadaniem takich produkcji jest np. tłumaczenie rzeczy, które już widziałeś, więc seans chronologiczny pozbawi cię ważnego kontekstu. 

Ostatecznym argumentem przemawiającym za kolejnością wychodzenia jest to, że jeśli obejrzysz wszystkie produkcje w kolejności chronologicznej, to w pewnym momencie dotrzesz do “Czarnej wdowy”, która zaspoileruje ci “Avengers: Koniec gry”, czyli najważniejszy jak dotąd film MCU. 

Kolejność chronologiczną mogę polecić jedynie osobom, które znają już MCU i chcą obejrzeć całość raz jeszcze, by poukładać sobie wszystkie wydarzenia w głowie. 

Czy trzeba obejrzeć wszystkie filmy i seriale Marvela, by się połapać?

MCU rozwijane jest od 2008 roku, więc liczba filmów i seriali może niektórych przerosnąć. A wyżej i tak umieściłem jedynie podstawowy rozkład jazdy, bo w 2021 roku rozpoczęła się tzw. Saga Multiwersum, która nawiązuje fabularnie do wielu marvelowych produkcji stworzonych przed laty przez 20th Century Studios, Sony Pictures czy Netfliksa. Ktoś policzył, że obejrzenie wszystkich filmów i seriali uwzględnionych w kanonie ciągiem zajęłoby 23 dni, 5 godzin i 32 minuty. 

A czy oglądanie seriali jest konieczne? I tak, i nie. Większość realizowana jest na boku, ale w latach 2021-2022 ówczesny zarząd Disneya zwęszył w MCU okazję do wypromowania Disney+, dlaczego w niektóre seriale z tego okresu zostały wplecione dość istotne wątki. Przykładowo film “Doktor Strange w multiwersum obłędu” wywołał lekką konsternację u osób, które nie obejrzały rok wcześniej serialu “WandaVision”, ale takie sytuacje są odosobnione. 

Na szczęście Disney za bardzo lubi pieniądze, by kierować każdą kolejną produkcję wyłącznie do osób, które widziały wszystkie poprzednie. Zdecydowana większość z nich stoi mniej lub bardziej na swoich własnych nogach, więc - o ile komuś nie zależy na wyłapywaniu najdrobniejszych smaczków i nawiązań - do MCU można na dobrą sprawę wskoczyć w dowolnym momencie. Zwłaszcza że, szef Marvel Studios - Kevin Feige - oficjalnie zapowiedział, że zaplanowany na 2027 rok film “Avengers: Secret Wars” i tak zresetuje całe uniwersum.