Temperatura odczuwalna to nie wymysł dziennikarzy - nawet komputer zna to pojęcie

Zamarzające na kamień dłoń i ramię, czyli stopklatka z serialu Snowpiercer, który możecie obejrzeć między innymi na Netflixie, nie pojawiła się we wstępie do tekstu bez powodu. Mowa bowiem będzie o temperaturze odczuwalnej i rzekomo typowo clickbaitowych treściach.

Dla przykładu, obecnie w trakcie lutowych mrozów na tatrzańskich szczytach notuje się temperatury bliskie -30 stopniom Celsjusza, a temperatury odczuwalne (ang. wind chill) osiągają wartość nawet ponad -60 stopni Celsjusza, co skwapliwie raportuje prasa codzienna. To właśnie ta druga wartość bywa wyszydzana przez komentujących, którzy argumentują, że „temperatura to temperatura, a nie to co ktoś tam sobie czuje”.

Zgodnie z powyższą definicją temperatury odczuwalnej nie da się traktować jako własności fizycznej, a jedynie jako stan wskazujący na dynamikę zjawisk zachodzących w danym przypadku w atmosferze i ich wpływ na ludzki organizm (gdy mowa o odczuciach człowieka).

Dlatego pojmowanie temperatury otoczenia dosłownie jako własności opisującej obiekty fizyczne nie zawsze prowadzi do prawidłowych wniosków. Teoretycznie wszystko jest prawidłowo opisane, ale jednocześnie często zapominamy, że istnieją dodatkowe czynniki wpływające na transfer ciepła pomiędzy obiektami, a w naszym przypadku organizmem człowieka i otoczeniem. W efekcie organizm zachowuje się inaczej niż wskazuje na to temperatura otoczenia.

Sytuacje, gdy pojęcie temperatury odczuwalnej nabiera dla nas sensu

Wyobraźcie sobie bowiem taką sytuację, wieje silny, bardzo silny wiatr. Jest -10 stopni Celsjusza, co w lutym nie powinno być czymś niezwykłym. Ręce pozbawione rękawiczek „zamarzają” w tempie ekspresowym, a „morsowanie” mogłoby skończyć się źle nawet dla osób, które przywykły do krótkotrwałego wychładzania organizmu w ten sposób.

I przeciwstawmy temu sytuację, gdy świeci słoneczko, wiatr nie wieje, a mimo zimy i -20 stopniowego mrozu na twarzy i dłoniach czujemy przyjemne ciepełko. Można wręcz wyjść na dwór i umyć się w zimnej (ale i tak dużo cieplejszej niż otoczenie) wodzie. I to bez poważniejszych konsekwencji. Dlaczego? Bo temperatura odczuwalna w tym pierwszym przypadku może być znacznie niższa niż -20 stopni w drugim. Ważne jest to słoneczne ciepełko, które przeciwstawiamy siekącemu wiatrowi.

I komu tu jest najzimniej?

Ten przykład pokazuje, że odczuwalna temperatura to nie fanaberia dziennikarzy, próba przekonania czytelników, że czeka nas apokaliptyczna przyszłość niczym z filmów Pojutrze czy Snowpiercer. Prasa co prawda może podawać te informacje z zamiarem zszokowania odbiorcy, ale nie zmienia to w ogólności sensu temperatury odczuwalnej. W przypadku gdy z kolei temperatura otoczenia jest niższa niż ta wskazuje na to jej oddziaływanie mówimy o indeksie ciepła (ang. heat index). Z nim mamy do czynienia na przykład w sytuacji, gdy duża wilgotność otoczenia sprawia, że 30 stopniowy upał wydaje się jeszcze gorszy.

Bo właśnie to o to jak szybko tracimy ciepło w tym wszystkim chodzi. We wspomnianym przykładzie z -10 stopniowym mrozem, wiatr i niesprzyjająca pogoda sprawiają, że organizm szybciej się wychładza, niż w sytuacji drugiej z -20 stopniową temperaturą. Dlatego to „odczuwanie” nie jest wyłącznie subiektywnym zjawiskiem.

Definicja temperatury odczuwalnej - jest ich wiele i każda jest względna

Nie podamy wam jednej dokładnej definicji temperatury odczuwalnej czy indeksu ciepła. Z prostego powodu, te wskaźniki określane są na różne sposoby, a każdy z nich inaczej uwzględnia wpływ prędkości wiatru, wilgotności, materiału na który oddziałujemy, promieniowania słonecznego i innych rzeczy, które mają wpływ na transfer ciepła pomiędzy obiektami. Jednak wiele stacji pogodowych (każdy może sobie taką kupić i postawić na podwórku) jako taki uniwersalny wskaźnik stosuje indeks THSW czyli (Temperature Humidity Sun Wind), który zależnie od sytuacji działa tak jak temperatura odczuwalna albo indeks ciepła.

Temperatura odczuwalna to wrażenie ciepła lub zimna jakiego człowiek doznaje w danych warunkach pogodowych. To do niej należy dostosowywać odzież, którą zakładamy na siebie przed wyjściem w teren

Co więcej formuły zakładają zwykle oddziaływanie na „standardowego” człowieka, a wiadomo, że każdy inaczej reaguje na chłód i ciepło. Dlatego do jest odrobina racji w zarzutach, że temperatura odczuwalna to pojęcie względne.

Komputery też czują temperaturę, na swój sposób

Paradoksalnie, przeciwnicy takich pojęć jak temperatura odczuwalna, nawet w potocznym sensie, mogą podświadomie uwzględniać jej znaczenie. Weźmy dla przykładu komputer, którego karta graficzna czy procesor obciążone są mocno obliczeniami. Co robimy, by zachować prawidłowe parametry jego pracy, czyli nie dopuścić do przegrzania, którego skutki mogą być różnorakie?

Oczywiście chłodzimy go, ale nie chodzi tu wyłącznie o samo obniżenie temperatury otoczenia, choć to na pewno jest bardzo pomocne, a zapewnienie przede wszystkim wydajnego mechanizmu odprowadzania ciepła z nagrzanych układów. Dlatego też superkomputery skuteczniej chłodzi się czasem wodą ciepłą, a nie całkowicie zimną, a nadmiar wentylatorów niewłaściwie rozmieszczonych w obudowie może zaszkodzić, a nie pomóc.W efekcie, skuteczne chłodzenie komputera to takie, które sprawia, że temperatura otoczenia „odczuwalna” przez elektronikę jest znacznie niższa niż w sytuacji gdy chłodzenia brak. 

Źródło: inf. własna, foto wejściowe (serial Snowpiercer)

Więcej ciekawostek na benchmark.pl:

• Marsjanie niedawno świętowali Sylwestra - dla nich rozpoczął się rok 36
• Dlaczego używasz Chrome? Przecież są lepsze przeglądarki!
• Możesz już zamówić Starlink. Ale sporo za to zapłacisz