Czy chłodzenie ma znaczenie? Test dysków ADATA XPG MARS 980 Blade, Pro i Storm

Niedawno w ofercie firmy ADATA pojawiła się seria dysków ADATA XPG Mars 980 – jedne z najtańszych nośników PCIe 5.0 dostępnych obecnie na rynku. Co więcej, producent oferuje je w trzech wersjach: standardowej, z chłodzeniem powietrznym oraz z chłodzeniem wodnym. Poprosiłem więc firmę o przesłanie wszystkich trzech wariantów do testów, aby sprawdzić, czy rzeczywiście są tak interesującą propozycją, jak się zapowiadają.

Czym się różnią dyski ADATA XPG Mars 980?

Modele ADATA XPG Mars 980 bazują na tej samej konstrukcji, jednak różnią się zastosowanym systemem chłodzenia – a co za tym idzie, także wymiarami i kompatybilnością. Producent informuje, że wersje Blade i Pro sprawdzą się nie tylko w komputerach, ale również w konsoli PlayStation 5. W przypadku wariantu Storm, ze względu na rozbudowane chłodzenie, można mówić praktycznie wyłącznie o kompatybilności z komputerami stacjonarnymi.

Jak już wspomniałem we wstępie, dyski ADATA XPG Mars 980 to jedne z najtańszych dysków SSD pod PCI-Express 5.0. Szczególnie atrakcyjnie wypadają tutaj modele Blade i Pro, bo do wersji Storm trzeba sporo dopłacić. Atrakcyjna cena może zachęcać potencjalnych klientów do zakupu. Jak jest w praktyce?

ADATA XPG Mars 980 Blade, Pro i Storm

W moje ręce trafiły modele XPG Mars 980 Blade, Pro i Storm w wariantach 2 TB. Taka pojemność bez problemu pomieści nie tylko system, programy i gry, ale też sporą bibliotekę plików np. z projektami filmów.

Producent zastosował kontroler Silicon Motion SM2508 i kości pamięci oznaczone logo ADATA

Na pokładzie znalazł się 8-kanałowy kontroler Silicon Motion SM2508, 232-warstwowe kości pamięci Micron 3D TLC NAND (oznaczone logo ADATA) oraz 2 GB pamięci podręcznej LPDDR4X. To popularna platforma, którą można znaleźć także w modelach innych producentów (np. testowanym już Lexar NM1090 PRO).

Producent deklaruje taką samą wydajność niezależnie od wersji dysku. Transfery sekwencyjne mają sięgać 14 000 MB/s przy odczycie i 13 000 MB/s przy zapisie, natomiast liczba operacji losowych ma dochodzić do 2 mln IOPS przy odczycie i 1,65 mln IOPS przy zapisie. Teoretycznie mówimy więc o jednych z najwydajniejszych dyskach SSD pod PCI-Express 5.0.

Różnice między modelami sprowadzają się do zastosowanego chłodzenia. Jak wypadają poszczególne wersje?

Na drugiej stronie płytki drukowanej (pod naklejką) zainstalowano kości NAND i pamięć DRAM

Model XPG Mars 980 Blade jest dostarczany z metalową blaszką, której zadaniem jest wspomaganie odprowadzania ciepła z kontrolera i kości pamięci. Standardowo nie jest ona przyklejona, więc można ją przykleić, ale nie jest to konieczne.

    
Porównanie temperatur dysku ADATA XPG Mars 980 Blade. Zainstalowanie dołączonego do dysku radiatora (blaszki) nie wpływa znacząco na obniżenie temperatur (lewy i środkowy zrzut ekranu). Dopiero zastosowanie masywnego radiatora z płyty głównej pozwala skutecznie utrzymać niską temperaturę dysku (zrzut ekranu po prawej)

Dodawana blaszka nie zapewnia efektywnego odprowadzania ciepła. Nawet z nią dysk potrafi osiągać bardzo wysokie temperatury – przekraczające 70°C – co prowadzi do throttlingu i spadków wydajności. Z tego względu zalecam montaż dysku bez blaszki, bezpośrednio pod radiatorem płyty głównej (solidny radiator potrafi tutaj zbić temperatury do ok. 50 stopni Celsjusza). Na szczęście chłodzenie dla dysków M.2 to dziś standardowe wyposażenie większości nowoczesnych płyt głównych, więc taka konfiguracja powinna być domyślnym wyborem.

Warto zwrócić uwage, że wersja Pro ma też cienką blaszkę na rewersie laminatu - w niektórych przypadkach konieczne będzie zdemontowanie płytki pod złączem M.2 na płycie głównej

Wersja XPG Mars 980 Pro fabrycznie wyposażona została w niewielki radiator z małym wentylatorem. Co ważne, wentylator jest zasilany bezpośrednio z płytki drukowanej, więc nie ma konieczności podłączania dodatkowej wtyczki (jak w niektórych starszych modelach). Dysk prezentuje się całkiem ładnie i zachowuje kompaktowe wymiary – powinien zmieścić się nawet w złączu M.2 umieszczonym pod kartą graficzną.

Chłodzenie z radiatorem i wentylatorem skutecznie utrzymuje niskie temperatury dysku ADATA XPG Mars 980 Pro. Szkoda jednak, że zamontowane chłodzenie jest słyszalne

Chłodzenie skutecznie obniża temperaturę pracy dysku, utrzymując ją poniżej 60°C. Niestety, wentylator generuje słyszalny, irytujący hałas, który może być nieakceptowalny dla entuzjastów ciszy. Dźwięk jest słyszalny nawet w spoczynku.

Chłodzenie sprawdza się bardzo dobrze nawet w komputerach bez chłodzonego złącza M.2, jednak przydałaby się tutaj możliwość regulacji prędkości obrotowej wentylatora (lub po prostu ustawione niższe obroty wentylatora). Należy przy tym pamiętać, że układ chłodzenia zabezpieczono plombą gwarancyjną – jego demontaż oznacza utratę gwarancji.

Wersja Storm ma 3 cm wysokości, więc będzie kolidować w złączu M.2 pod kartą graficzną

Najciekawiej prezentuje się wersja XPG Mars 980 Storm, wyposażona w autorski system chłodzenia łączący blok wodny z dwoma wentylatorami. Oba wentylatory zasilane są bezpośrednio z płytki drukowanej SSD, co eliminuje konieczność podłączania dodatkowego zasilania. Taka konstrukcja wiąże się jednak ze sporymi gabarytami dysku – nie zmieści się on w złączu M.2 umieszczonym pod kartą graficzną, a także może sprawiać trudności przy montażu poniżej coolera CPU.

Masywne chłodzenie całkiem dobrze radzi sobie z odprowadzaniem ciepła z nośnika. Szkoda jednak, że fabryczny system chłodzenia jest dość głośny

Mimo swoich dużych rozmiarów, chłodzenie zapewnia temperatury na poziomie poniżej 60°C – podobnie jak w wersji Pro – jednak generowany przez nie hałas jest jeszcze bardziej irytujący (można go porównać do dźwięku odkurzacza w pomieszczeniu obok). Niestety, hałas jest słyszalny też podczas spoczynku. Zdecydowanie nie polecam tej wersji osobom ceniącym sobie ciszę. Podobnie jak w wersji Pro, system chłodzenia został zabezpieczony plombą gwarancyjną, co oznacza, że jego demontaż skutkuje utratą gwarancji.

Test dysku ADATA XPG Mars 980

Wszystkie wersje dysku ADATA XPG Mars 980 bazują na tej samej konstrukcji, więc oferują taką samą wydajność (ewentualne różnice mogą wynikać z efektywności chłodzenia i ewentualnego throttlingu). Testy przeprowadziłem zatem na przykładzie modelu ADATA XPG Mars 980 Blade, który zamontowałem pod solidnym radiatorem z płyty głównej ASUS ROG Crosshair X670E Hero.

Wydajność dysku porównałem do innych modeli pod PCI-Express 5.0. Na wykresach umieściłem również inne modele pod PCI-Express 4.0, co pozwoli też zobrazować różnicę między starą a nową generacją nośników.

CrystalDiskMark

CrystalDiskMark to syntetyczny benchmark służący do pomiaru maksymalnej, teoretycznej wydajności dysków. Testy przeprowadziłem w bardziej wymagającym trybie NVMe, który mierzy prędkości odczytu i zapisu przy zwiększonej głębokości kolejki.

CrystalDiskMark 8 - odczyt SEQ1M Q8T1
[MB/s] więcej = lepiej

WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	14960,34
Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	14782,66
Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	14753,15
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	14611,8
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	14323,92
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	12404,27
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	12393,74
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	12379,03
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	10416,97
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	7450,51
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	7388,59
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	5071,81

CrystalDiskMark 8 - odczyt SEQ128K Q32T1
[MB/s] więcej = lepiej

WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	14940,21
Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	14773,59
Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	14761,96
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	14613,9
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	14312,17
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	12341,06
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	12196,35
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	12173,7
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	10415,8
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	7453,32
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	7442,21
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	5071,77

CrystalDiskMark 8 - odczyt RND4K Q32T16
[MB/s] więcej = lepiej

WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	9297,22
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	8463,73
Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	7757,21
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	7437,92
Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	7337,52
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	7137,96
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	7131,58
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	6384,19
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	5944,5
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	4223,95
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	3877,84
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	2401,11

CrystalDiskMark 8 - odczyt RND4K Q1T1
[MB/s] więcej = lepiej

WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	112,08
Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	97,76
Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	90,01
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	88,14
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	87,77
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	87,71
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	86,95
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	86,36
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	84,52
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	83,76
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	80,95
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	56,61

CrystalDiskMark 8 - zapis SEQ1M Q8T1
[MB/s] więcej = lepiej

Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	14180,69
WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	14136,6
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	13573,5
Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	13455,9
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	13297,79
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	12084,02
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	12075,28
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	11831,41
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	8793,97
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	6918,68
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	6731,39
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	3960,93

CrystalDiskMark 8 - zapis SEQ128K Q32T1
[MB/s] więcej = lepiej

Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	14183,93
WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	14139,71
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	13553,61
Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	13456,99
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	13296,68
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	12088,77
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	12071,11
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	11838,88
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	8794,48
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	6903,82
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	6725,83
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	3961,79

CrystalDiskMark 8 - zapis RND4K Q32T16
[MB/s] więcej = lepiej

ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	8258,28
WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	8108,02
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	6684,33
Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	6575,69
Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	6427,44
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	6230,64
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	6010,43
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	6001,96
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	5947,72
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	5734,67
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	4231,52
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	3956,01

CrystalDiskMark 8 - zapis RND4K Q1T1
[MB/s] więcej = lepiej

Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	325
WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	319,9
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	317,74
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	317,29
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	316,58
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	315,66
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	315,4
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	310,82
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	309,4
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	285,74
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	263,05
Samsung 9100 PRO 4TB (PCIe 5.0)	259,7

ADATA XPG Mars 980 zapewnia bardzo dobre transfery sekwencyjne i losowe, plasując się w czołówce nośników PCIe 5.0. Pod względem sekwencyjnego zapisu nieco ustępuje jednak modelom takim jak Kingston Fury Renegade G5 czy WD Black SN8100. Słabiej wypada również w losowym odczycie przy niższej głębokości kolejki (mówimy o poziomie niewiele wyższym względem konstrukcji pod PCI-Express 4.0).

PCMark 10 Full System Drive Benchmark

Test PCMark 10 sprawdza wydajność dysku pod kątem typowego użytkowania komputera. Wykorzystałem tryb Full System Drive Benchmark, który wykorzystuje szeroki zestaw zadań i aplikacji.

PCMark 10 Full System Drive Benchmark
[punkty więcej = lepiej

Samsung 9100 PRO 4TB (PCIe 5.0)	4552
WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	4502
Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	4389
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	4184
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	4125
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	3870
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	3833
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	3621
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	3519
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	2987
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	2933
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	2866

ADATA XPG Mars 980 wypada słabo w testach symulujących rzeczywiste użytkowanie komputera — to najsłabszy z testowanych przeze mnie dysków zgodnych z interfejsem PCI-Express 5.0.

3DMark Storage Benchmark

3DMark Storage Benchmark to pakiet testów, który symuluje wykorzystanie dysku już typowo pod kątem gamingowego komputera – benchmark sprawdza szybkość ładowania gier, instalowania gry, zapisywania postępów w grze, strumieniowania rozgrywki czy po prostu kopiowania plików gry.

3DMark Storage Benchmark
[punkty] więcej = lepiej

Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	4387
WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	4369
Samsung 9100 PRO 4TB (PCIe 5.0)	4207
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	3768
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	3477
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	3178
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	3174
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	3142
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	3101
Kingston KC3000 2TB (PCIe 4.0)	2605
Lexar NM790 2TB (PCIe 4.0)	2438
Kioxia Exceria Plus G3 2TB (PCIe 4.0)	2378

Podobnie wygląda sytuacja w zastosowaniach gamingowych — ADATA XPG Mars 980 ponownie okazuje się najsłabszym spośród testowanych przeze mnie dysków PCI-Express 5.0.

Testy kopiowania plików

Na koniec przeprowadziłem kilka testów zwykłego kopiowania plików w obrębie testowanego dysku.

Na początku kopiowanie wielu małych plików. Wykorzystałem tutaj folder z 103 731 plikami o łącznej wadze 205 GB (może on symulować np. katalog ze ściągniętymi grami). Ze względu na nową bazę wyników, w teście porównałem tylko dyski pod PCI-Express 5.0.

Kopiowanie plików
[sekundy] mniej = lepiej

Samsung 9100 PRO 4 TB (PCIe 5.0)	101
Goodram IRDM PRO Gen5 2TB (PCIe 5.0)	108
Lexar NM1090 2TB (PCIe 5.0)	108
Patriot Viper PV553 2TB (PCIe 5.0)	109
Kioxia Exceria Plus G4 2TB (PCIe 5.0)	118
Kingston Fury Renegade G5 2TB (PCIe 5.0)	120
WD Black SN8100 2TB (PCIe 5.0)	124
Lexar NM1090 PRO 2TB (PCIe 5.0)	131
ADATA XPG MARS 980 Blade 2TB (PCIe 5.0)	138

Kopiowanie wielu małych plików również nie należy do mocnych stron tego dysku — ADATA XPG Mars 980 poradził sobie z tym zadaniem najwolniej spośród wszystkich testowanych nośników PCI-Express 5.0.

Warto zwrócić uwagę na transfery podczas kopiowania dużej paczki plików (w tym przypadku 410 GB) — są one nierównomierne i szybko spadają do poziomu około 1,3–2,0 GB/s.

Po zapełnieniu dysku w 80% należy liczyć się ze spadkiem wydajności — podczas kopiowania dużej paczki danych (w tym przypadku 205 GB) transfery spadały poniżej 1 GB/s.

Przerost formy nad treścią

Dyski SSD z interfejsem PCI-Express 5.0 wciąż pozostają niszowe, jednak stopniowo zyskują na popularności. Nic dziwnego – oferują coraz wyższą wydajność, a ich ceny stają się coraz bardziej przystępne. Miałem nadzieję, że modele ADATA XPG Mars 980 będą dobrą i niedrogą propozycją dla osób zainteresowanych przesiadką na dysk SSD PCIe 5.0. Niestety, sprzęt budzi mieszane uczucia.

Producent zastosował sprawdzoną konstrukcję, znaną także z modeli innych firm. Możemy liczyć na bardzo dobre transfery sekwencyjne, jednak rzeczywista wydajność dysków — zarówno w codziennym użytkowaniu, jak i w grach — pozostawia wiele do życzenia. Oferują one wyraźnie lepsze możliwości w porównaniu z najlepszymi dyskami poprzedniej generacji PCIe 4.0, ale do czołówki pod PCIe 5.0 wciąż im sporo brakuje. Trzeba też liczyć się ze znacznym spadkiem wydajności przy mocnym zapełnieniu dysku.

Producent przygotował trzy modele z różnymi chłodzeniami. W praktyce jedynie wersja Blade zasługuje na uwagę. Wprawdzie dołączone chłodzenie nie radzi sobie z utrzymaniem niskich temperatur, co prowadzi do spadków wydajności, jednak dysk można bez problemu zamontować pod chłodzeniem płyty głównej. Dużym atutem przemawiającym za wyborem tej wersji jest bardzo niska cena — to najtańszy dysk PCIe 5.0, który cenowo powoli zbliża się do topowych modeli PCIe 4.0, oferując przy tym lepsze osiągi.

Wersje Pro i Storm wyposażone są w chłodzenie z wentylatorami, które zapewnia optymalne temperatury, ale generuje irytujący hałas, co dla niektórych może być dyskwalifikującym minusem. Co więcej, wersja Storm jest dość duża, przez co może nie zmieścić się w złączu M.2, jeśli nad slotem chcemy zamontować kartę graficzną. Osobiście uważam, że to przerost formy nad treścią i nie widzę sensu inwestować w te wersje.

Produkty do przeprowadzenia testu zostały użyczone przez firmę ADATA. Firma użyczająca nie miała wpływu na treść ani wglądu w nią przed publikacją. Jest to niezależna recenzja dziennikarska.