Czy kupując dysk SSD zgodny z PCIe 5.0, możemy liczyć na taką samą wydajność na platformach AMD i Intela? Postanowiłem to sprawdzić na przykładzie kilku nowszych modeli.
Dyski SSD z interfejsem PCI-Express 5.0 stopniowo zyskują popularność na rynku. Nic dziwnego — nowe modele oferują zauważalnie wyższą wydajność, są kompatybilne z większością nowoczesnych platform, a ich ceny stają się coraz bardziej przystępne
Z czasem nośniki PCIe 5.0 będą zyskiwać na popularności, a coraz więcej użytkowników zacznie rozważać ich zakup do swoich komputerów. Zachęcony niedawnymi doniesieniami o problemach z działaniem tych dysków na platformach z procesorami Intel Core Ultra 200, postanowiłem sprawdzić, jak SSD PCI-Express 5.0 sprawdzają się na nowych platformach zarówno Intela, jak i AMD.
Nowe komputery gotowe na SSD pod PCI-Express 5.0
Dyski SSD korzystające z interfejsu PCI-Express 5.0 stopniowo wypierają starsze modele oparte na PCI-Express 4.0. Oferują one znacznie wyższą wydajność, zwłaszcza w transferach sekwencyjnych. Aby jednak w pełni wykorzystać ich potencjał, niezbędne jest odpowiednie złącze — M.2 w standardzie PCIe 5.0 x4.
Na szczęście współczesne platformy, takie jak AMD AM5 oraz Intel LGA 1851, zapewniają już pełne wsparcie dla PCI-Express 5.0. Szybsza magistrala dostępna jest nie tylko dla kart graficznych w slocie PCIe 5.0 x16, ale także dla dysków SSD NVMe M.2 PCIe 5.0 x4.
Kluczową rolę odgrywa jednak konkretny model płyty głównej. Obsługę dysków SSD PCIe 5.0 oferują m.in. płyty główne z chipsetami (warto tutaj jeszcze dokładnie przejrzeć instrukcję danego modelu):
- AMD: X870(E), B850, X670(E), B650E
- Intel: Z890, B860
Warto wiedzieć, że w przypadku tańszych konstrukcji, takich jak AMD B650, B840 czy Intel H810, wsparcie dla SSD PCIe 5.0 nie jest gwarantowane — mimo że sam procesor i platforma technicznie je umożliwiają.
SSD pod PCIe 5.0 – AMD vs Intel
Jak w praktyce wypada wydajność dysków SSD wykorzystujących interfejs PCI-Express 5.0? Aby to sprawdzić, porównałem dwie konkurencyjne platformy: AMD z procesorem Ryzen 7 7700X i płytą główną ASUS ROG Crosshair X670E Hero oraz Intel z procesorem Core Ultra 5 235 i płytą główną ASUS TUF GAMING Z890-PLUS WIFI.
Pierwsze doniesienia o spadku wydajności sugerowały, że platforma Intela może ograniczać osiągi dysków podłączonych do złącza M.2. W związku z tym na platformie Intela przetestowałem dwa scenariusze: pierwszy – z dyskiem podłączonym bezpośrednio do gniazda M.2 PCIe 5.0 na płycie głównej, oraz drugi – z wykorzystaniem karty rozszerzeń PCIe 5.0 M.2 Card, zamontowanej w slocie PCI Express 5.0 x16.
Do porównania wykorzystałem trzy dyski SSD pod PCI-Express 5.0, które niedawno miałem okazję przetestować:
Obydwie platformy działały pod obsługą systemu operacyjnego Windows 11 24H2 (wydajny plan zasilania). Do systemu doinstalowałem najnowsze sterowniki.
Goodram IRDM PRO Gen 5 2TB
Goodram IRDM PRO Gen 5 2TB to model bazujący na starszej konstrukcji z 8-kanałowym kontrolerem Phison PS5026-E26 i kośćmi pamięci Micron 3D TLC NAND. Producent deklaruje transfery sekwencyjne sięgające 12000 MB/s przy odczycie i 11000 MB/s przy zapisie.
Porównanie wydajności dysku Goodram IRDM Pro Gen5 2TB w benchmarku CrystalDiskMark 8 - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
Syntetyczny test CrystalDiskMark pokazuje, że platforma Intela zapewnia porównywalne osiągi w testach sekwencyjnych przy niskiej głębokości kolejki, jednak wyraźnie odstaje w przypadku odczytu przy wyższej głębokości kolejki oraz w testach operacji losowych. Różnice te są zauważalne zarówno przy podłączeniu dysku do złącza M.2, jak i przy jego montażu w adapterze PCI-Express.
Porównanie wydajności dysku Goodram IRDM Pro Gen5 2TB w benchmarku PCMark 10 - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
Test PCMark, symulujący realne scenariusze użytkowania komputera, wskazuje na wyraźną stratę wydajności po stronie platformy Intela. Co istotne, różnica ta jest mniejsza, gdy dysk zamontowany jest w złączu PCI-Express.
Porównanie wydajności dysku Goodram IRDM Pro Gen5 2TB w benchmarku 3DMark Storage Test - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
W scenariuszach gamingowych obie platformy oferują porównywalną wydajność. Warto jednak zaznaczyć, że dysk na platformie Intela, podłączony za pomocą adaptera PCI-Express, zapewnia lepsze osiągi.
Kingston Fury Renegade G5 2TB
Kingston Fury Renegade G5 to jeden z najwydajniejszych dysków SSD dostępnych obecnie na rynku z interfejsem PCI Express 5.0. Został wyposażony w 8-kanałowy kontroler Silicon Motion SM2508 oraz kości pamięci Kioxia 3D TLC NAND. Dla wersji o pojemności 2 TB producent deklaruje maksymalne prędkości odczytu i zapisu sekwencyjnego na poziomie odpowiednio 14 700 MB/s i 14 000 MB/s.
Porównanie wydajności dysku Kingston Fury Renegade Gen5 2TB w benchmarku CrystalDiskMark 8 - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
Platforma Intela wyraźnie ogranicza możliwości dysku. Po podłączeniu nośnika do złącza M.2 zauważalne są spadki wydajności w zakresie sekwencyjnych odczytów oraz operacji losowych. Zamontowanie dysku w adapterze PCI Express pozwala uzyskać lepsze transfery sekwencyjne przy niższej głębokości kolejki, jednak ograniczenia w losowych transferach nadal pozostają odczuwalne.
Porównanie wydajności dysku Kingston Fury Renegade Gen5 2TB w benchmarku PCMark 10 - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
Symulacja codziennego użytkowania komputera również wykazuje wyraźne spadki wydajności na platformie Intela — zarówno przy podłączeniu dysku do złącza M.2, jak i przez adapter PCI Express (w tym przypadku wyniki są niemal identyczne).
Porównanie wydajności dysku Kingston Fury Renegade Gen5 2TB w benchmarku 3DMark Storage Test - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
Podobne rezultaty przynosi test symulujący zastosowania gamingowe. Niezależnie od sposobu podłączenia, dysk działający na platformie Intela osiąga zauważalnie niższą wydajność niż na konkurencyjnych rozwiązaniach.
WD Black SN8100 2TB
WD Black SN8100 to kolejny z najwydajniejszych dysków SSD wykorzystujących interfejs PCI Express 5.0, oparty na bardzo zbliżonej konstrukcji do modelu Kingstona. Na pokładzie znajduje się 8-kanałowy kontroler Silicon Motion SM2508 działający pod autorskim oprogramowaniem, a także kości pamięci Sandisk/Kioxia 3D TLC NAND. Producent deklaruje maksymalne prędkości odczytu i zapisu sekwencyjnego na poziomie odpowiednio 14 900 MB/s i 14 000 MB/s.
Porównanie wydajności dysku WD Black SN8100 2TB w benchmarku CrystalDiskMark 8 - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
Po raz kolejny widać, że platforma Intela wyraźnie ogranicza możliwości dysku. Największe różnice pojawiają się przy transferach sekwencyjnych odczytu, ale również w przypadku operacji losowych. Montaż dysku w adapterze PCI Express poprawia wydajność odczytu sekwencyjnego, jednak spadki w wydajności przy operacjach losowych nadal pozostają zauważalne.
Porównanie wydajności dysku WD Black SN8100 2TB w benchmarku PCMark 10 - platforma AMD AM5, Intel LGA 1851 (M.2) i Intel LGA 1851 (adapter PCIe)
Test symulujący codzienne użytkowanie komputera potwierdza niższą wydajność dysku na platformie Intela — zarówno przy podłączeniu do złącza M.2, jak i przez adapter PCI Express.
W scenariuszach gamingowych sytuacja wygląda podobnie — dysk działający na platformie Intela wypada wyraźnie słabiej, choć zamontowanie go w adapterze PCI-Express może przynieść niewielką poprawę osiągów.
Intel Core Ultra 200 i topowe dyski SSD PCIe 5.0? Lepiej uważaj
Testy trzech dysków SSD klasy PCIe 5.0 — Goodram IRDM PRO Gen 5, Kingston Fury Renegade G5 oraz WD Black SN8100 — jednoznacznie pokazują, że platforma Intela ogranicza ich pełny potencjał, zwłaszcza w scenariuszach obejmujących:
- transfery sekwencyjne przy wysokiej głębokości kolejki (CrystalDiskMark),
- operacje losowe (CrystalDiskMark),
- realistyczne symulacje codziennego użytkowania komputera (PCMark).
Różnice te są widoczne zarówno przy podłączeniu dysku do złącza M.2, jak i za pośrednictwem adaptera PCI-Express. Montaż dysku w adapterze PCIe może częściowo poprawić wydajność sekwencyjną, jednak nie eliminuje ograniczeń w transferach losowych ani nie przywraca pełnej wydajności deklarowanej przez producentów.
W scenariuszach gamingowych (3DMark) różnice w wydajności są zauważalne w przypadku najszybszych dysków SSD PCIe 5.0. Co ciekawe, wolniejszy model Goodram IRDM PRO Gen 5 osiągał na platformie Intela porównywalne wyniki, a po zamontowaniu go w adapterze PCI Express nawet nieznacznie lepsze niż przy podłączeniu do złącza M.2.
W takiej sytuacji zakup topowych dysków SSD PCI Express 5.0 z myślą o montażu na najnowszej platformie Intela budzi uzasadnione wątpliwości. Nośniki te nie wykorzystają w pełni swojego potencjału i będą oferować zauważalnie niższą wydajność w porównaniu do tej osiąganej na konkurencyjnych platformach.
Komentarze
4Zwróciłem się do firmy Intel z prośbą o oświadczenie w sprawie niższej wydajności dysków SSD PCIe 5.0 na platformie LGA 1851. Do momentu publikacji nie otrzymałem odpowiedzi. Jeśli takowa się pojawi, zaktualizuję artykuł.