Test płyty głównej MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI. Poradzi sobie z Core i9-13900K?

Płatna współpraca z marką MSI

Procesory Intel Core 13. generacji to absolutny hit, który sprawdzi się przy budowie nowoczesnych i wydajnych komputerów. Szczególnie ciekawie wypadają tutaj modele z odblokowanym mnożnikiem – np. testowany przez nas Core i9-13900K czy Core i5-13600K. Obydwie jednostki powinny zainteresować entuzjastów, którzy poszukują wydajnego sprzętu i chcieliby go dodatkowo przyspieszyć.

Warto jednak pamiętać, że do obsługi procesorów wymagana jest też odpowiednia płyta główna z opcją podkręcania. Wcześniej dostępne były tutaj modele z chipsetem Intel Z690, jednak stopniowo są one zastępowane przez nowsze konstrukcje Z790. Jedna z takich płyt właśnie trafiła do naszej redakcji – mowa tutaj o modelu MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI, który ma łączyć dobre wyposażenie i niewygórowaną cenę. Jak będzie w rzeczywistości?

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI – specyfikacja płyty głównej

Płyta główna MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI to właściwie ulepszona wersja popularnego modelu MSI MAG Z690 Tomahawk WIFI. Obydwie płyty wyglądają podobnie, ale w nowszej wersji wprowadzono kilka istotnych modyfikacji. Poniżej znajdziecie porównanie specyfikacji obydwóch konstrukcji.

Porównanie płyt głównych MSI MAG Z690 Tomahawk WIFI (po lewej) i MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI (po prawej)

Główna zmiana oczywiście dotyczy nowszego chipsetu Intel Z790, który przekłada się na więcej złączy M.2 w szybszej wersji PCIe 4.0 x4 oraz dodatkowe złącza SATA i USB. Oprócz tego producent zastosował mocniejszą sekcję zasilania, która teoretycznie powinna lepiej sobie radzić z podkręcaniem topowych procesorów.

Niestety, wprowadzone modyfikacje wiążą się też z wyższą ceną – płyta MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI kosztuje około 1700 zł, czyli o jakieś 400 zł więcej niż MSI MAG Z690 Tomahawk WIFI. Nieco taniej można znaleźć model MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI DDR4 pod starsze pamięci DDR4.

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI – budowa płyty głównej

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI to model, który został zaprojektowany z myślą o graczach. Nie mogło więc zabraknąć efektownej stylistyki – producent postawił na czarną kolorystykę i spore radiatory. Co prawda nie znajdziemy tutaj żadnego podświetlenia LED, ale do płyty można podłączyć dodatkowe urządzenia LED (1x 4-pin 12 V i 3x 3-pin 5V).

Producent w zestawie dodaje najpotrzebniejsze akcesoria:

• dwa kabelki SATA
• dwie antenki do karty Wi-Fi
• dodatkowe mocowanie do dysku SSD w złączu M.2
• pendrive ze sterownikami i oprogramowaniem
• naklejki z motywami MSI
• skróconą instrukcję obsługi

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI wygląda całkiem efektownie, ale producent zrezygnował z podświetlenia LED

Nowszy model to też obsługa szybszych pamięci RAM - producent potwierdza oficjalne wsparcie dla modułów o przepustowości do DDR5-7200

Płyta została wyposażona w podstawkę LGA 1700, która obsługuje procesory Intel Core 12. i 13. generacji (Alder Lake-S i Raptor Lake-S). Obok znajdziemy cztery banki pamięci pod dwukanałowe zestawy pamięci DDR5 RAM. W nowszym modeli wspierane są szybsze zestawy – producent deklaruje obsługę modułów nawet o przepustowości 7200 MT/s.

Nowy model oferuje mocniejszą sekcję zasilania - 16 faz z tranzystorami MOSFET 90 A. W tym segmencie trudno o mocniejszą konfigurację VRM

Entuzjastów zainteresuje sekcja zasilania. Producent zastosował tutaj konstrukcję w układzie 16+1+1 z wykorzystaniem tzw. doublerów (z podwojonymi cewkami i MOSFET-ami). Dla procesora przeznaczono układy Renesas ISL99390 o obciążalności prądowej 90A, natomiast dla zintegrowanej grafiki Renesas RAA 220075R0 o obciążalności prądowej 75A. Ciepło z sekcji odprowadzają dwa pokaźne radiatory (większy radiator zachodzi na tylny panel ze złączami).

Do dyspozycji oddano łącznie osiem gniazd do podłączenia wentylatorów (dla chłodzenia procesora, pompy z chłodzenia wodnego i sześć dodatkowych z obudowy). Warto zaznaczyć, że na laminacie nie znajdziemy dodatkowych przycisków do włączania czy restartowania komputera - taki dodatek nie jest niezbędny i bardziej przydaje się przy testowaniu rozłożonego sprzętu.

Dla kart rozszerzeń przewidziano dwa złącza PCI-Express x16 i jedno PCI-Express x1. Warto jednak zauważyć, że tylko główne złącze działa w trybie PCI-Express 5.0 x16, bo drugie zostało ograniczone do trybu PCI-Express 4.0 x4 (zostało ono podłączone do chipsetu).

Sloty M.2 wyposażono w system łatwego montażu dysków SSD (wystarczy przekręcić plastikowy zaczep). Wszystkie gniazda oferują też chłodzenie M.2 Shield Frozr 

Płyta oferuje aż siedem gniazd SATA (jedno wyprowadzono pionowo na laminacie)

Na pokładzie znajdziemy bogaty zestaw gniazdek dla dysków. Płyta MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI oferuje cztery gniazda M.2 PCIe 4.0 x4, a do tego siedem zwykłych gniazd SATA 6 Gb/s (dwa wyprowadzono z kontrolera ASMedia ASM1061).

Na tylnym panelu wyprowadzono także przyciski łatwego dostępu do resetowania ustawień BIOS (Clear CMOS Button) i aktualizacji UEFI z pendrive'a (Flash BIOS Button)

Na tylnym panelu wyprowadzono bogaty zestaw portów. Do dyspozycji oddano cztery USB 3.2 Gen1 5 Gb/s, cztery USB 3.2 Gen2 10 Gb/s, a do tego dwa USB typ C – jedno o przepustowości 10 Gb/s i jedno 20 Gb/s. Oprócz tego wyjścia HDMI 2.1 i DisplayPort 1.4 dla grafiki zintegrowanej w procesorze.

Za dźwięk odpowiada 8-kanałowy kodek Realtek ALC4080 - to najlepszy zintegrowany układ obecnie stosowany na płytach głównych

Nie mogło też zabraknąć szybkiej łączności. Do dyspozycji oddano kartę sieciową 2.5G LAN z kontrolera Intel I226-V oraz bezprzewodową Wi-Fi 6E (WLAN 802.11a/b/g/n/ac/​x, 2x2) z Bluetooth 5.3. Podobnie jak w starszym modelu, za dźwięk odpowiada 8-kanałowy kodek Realtek ALC4080, czyli obecnie topowy układ, który możemy znaleźć zintegrowany na płytach głównych.

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI - testy w praktyce

Testy płyty głównej MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI przeprowadziliśmy na platformie, która pozwoli sprawdzić sprzęt w wymagającym scenariuszu.

Płyta główna działa pod obsługą MSI Click BIOS 5, w którym przewidziano dwa tryby działania: EZ Mode i Advanced Mode.

Tryb EZ Mode przewidziano dla mniej doświadczonych użytkowników, którzy nie chcą zbyt dużo kombinować z ustawieniami. Znajdziemy tutaj informacje diagnostyczne oraz niezbędne funkcje dotyczące włączenia m.in. profilu XMP/EXPO, przyspieszenia Game Boost czy ustawienia kolejności rozruchu systemu.

W trybie Advanced Mode udostępniono pełne możliwości konfiguracji. Co ważne, funkcje uszeregowano w intuicyjny sposób, więc nie powinno być problemów ze znalezieniem danej funkcji. Ponadto istnieje możliwość przełączenia w tryb podkręcania (OC) dla ekspertów.

Przydatną funkcją jest opcja do wymazywania zawartości dysku SSD (Secure Erase+). W UEFI można też włączyć opcję instalacji sterowników (MSI Driver Utility Installer).

W menu Hardware Monitor można monitorować parametry pracy podzespołów oraz sterować prędkością obrotową podłączonych wentylatorów (także dostosowując obroty do wskazań poszczególnych czujników na płycie głównej).

Producent przewidział możliwość zapisania 6 swoich profili z ustawieniami (z możliwością zapisania lub wczytania ich z pamięci USB).

Temperatury MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI

Płyta główna MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI to model zaprojektowany z myślą o budowie wydajnych komputerów. Jak jego sekcja zasilania poradzi sobie z topowym procesorem Intel Core i9-13900K?

Zaznaczona temperatura sekcji zasilania - procesor Intel Core i9-13900K z domyślnym limitem mocy MTP 253 W

Zaznaczona temperatura sekcji zasilania - procesor Intel Core i9-13900K ze zdjętym limitem mocy

Zaznaczona temperatura sekcji zasilania - procesor Intel Core i9-13900K ze zdjętym limitem mocy (sekcja zasilania bez dodatkowego nawiewu)

Procesor Intel Core i9-13900K z domyślnym limitem mocy (MPT 253 W) nie stanowił dla płyty większego wyzwania - przy mocnym obciążeniu sekcja zasilania z dodatkowym nawiewem AiO rozgrzewała się do 66° C. Większym wyzwaniem okazał się procesor ze zdjętymi limitami mocy. Sekcja zasilania z dodatkowym nawiewem z chłodzenia AiO rozgrzewała się do 83° C, natomiast ze zwykłym chłodzeniem AiO bez nawiewu osiągała już temperaturę 97° C.Jeśli planujecie budowę takiego zestawu, warto będzie zadbać o dodatkowy nawiew.

Podkręcanie procesora i pamięci RAM

Płyta MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI pozwala na podkręcanie procesora i pamięci RAM, a jednym z atutów nowej konstrukcji ma być mocniejsza sekcja zasilania. Sprawdziliśmy, czego realnie możemy oczekiwać od sprzętu jeśli chodzi o możliwości overclockingu - wykorzystaliśmy tutaj topowy procesor Intel Core i9-13900K i szybkie pamięci G.Skill Trident Z5 Neo 2x 16 GB 6000 MHz CL30.

Procesor Intel Core i9-13900K udało się podkręcić do 5,6 GHz na wszystkich rdzeniach P-Core i 4,5 GHz na rdzeniach E-Core, co można uznać za naprawdę niezły wynik. Ograniczeniem okazały się temperatury układu (nawet z offsetem -0,050 V jednostka na chłodzeniu Arctic Liquid Freezer II 420 osiągała temperatury w okolicach 95-97° C).

Pamięci G.Skill Trident Z5 Neo 2x 16 GB 6000 MHz CL30 udało się lekko przyspieszyć - przy standardowych opóźnieniach CL30-38-38-96 uzyskaliśmy efektywne taktowanie 6200 MHz (Gear2).

Po "poluźnieniu" opóźnień do CL38-38-38-96 taktowanie udało się podbić do efektywnych 6400 MHz (Gear2). Przy wartości 6600 MHz (Gear2) system operacyjny wprawdzie się uruchamiał, ale pamięci nie pracowały stabilnie.

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI - czy warto kupić?

Porządny procesor wymaga płyty głównej z górnej półki? Niekoniecznie! MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI to przykład na to, że bez problemu wystarczy tutaj nawet model ze średniej półki.

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI oferuje przyzwoite wyposażenie, trochę lepsze względem poprzednika z chipsetem Z690. Producent przewidział slot PCI-Express 5.0 pod nadchodzące karty graficzne, a do tego cztery gniazda M.2 pod szybkie dyski SSD NVMe PCIe 4.0 x4, siedem gniazd SATA pod zwykłe dyski HDD/SSD i bogaty zestaw portów USB (w tym jeden USB 3.2 Gen2x2 20 Gb/s). Na uwagę zasługuje też szybka łączność 2.5G LAN i Wi-Fi 6E oraz topowy układ dźwiękowy Realtek ALC4080.

Nowy model oferuje też mocniejszą sekcję zasilania względem poprzednika. Konstrukcja poradziła sobie nawet z podkręcaniem topowego procesora Intel Core i9-13900K. W takiej sytuacji warto jednak zadbać o dodatkowy nawiew na sekcję zasilania, bo ta potrafi się solidnie rozgrzać (blisko 100 stopni Celsjusza).

MSI MAG Z790 Tomahawk WIFI kosztuje około 1700 złotych (wersja pod pamięci DDR4 to koszt około 1600 złotych), co w segmencie nowszych płyt z chipsetem Z790 wydaje się przyzwoitą kwotą. Nie należy jednak zapominać, że na rynku nadal są dostępne starsze modele Z690, które oferują nieco skromniejszą funkcjonalność za dużo mniejsze pieniądze.

Płatna współpraca z marką MSI