Recenzja TP-Link Deco X90 – zestawu mesh o wielkim potencjale, ale nie dla każdego

O ile w typowym mieszkaniu lub nawet małym domu w zupełności wystarczy pojedynczy router Wi-Fi 6, tak czasami zdarzają się budynki, w których nawet najdroższe konstrukcje nie podołają zadaniu dostarczania stabilnego sygnału dla każdego pomieszczenia. Tutaj z pomocą przychodzą zestawy mesh i dzisiaj przyjrzymy się jednemu z najmocniejszych rozwiązań tego typu – TP Link Deco X90.

Producent już na opakowaniu wyraźnie zaznacza, że jest to sprzęt do zadań specjalnych – dla tylko dwóch urządzeń pokrycie sygnałem 650 m² to już nie przelewki!

Nowoczesna i estetyczna konstrukcja

Routery można zakupić w dwupaku, ale łączyć w praktyce można ich znacznie więcej, zwłaszcza jeżeli korzystamy z przewodowej komunikacji między węzłami. W opakowaniu poza dwoma identycznymi routerami dostaniemy ich zasilacze oraz jeden przewód sieciowy RJ45.

Nie zaszkodziłaby obecność łącznie trzech kabli RJ45, aby poza podpięciem się do Internetu móc również podpiąć zakupione urządzenia do lokalnej sieci w domu.

Routery mają typową dla serii Deco budowę w kształcie cylindra, choć tym razem dla ozdoby (oraz zapewne dla poprawienia wentylacji) dodano wcięcie z dwóch stron obudowy. Przy logo Deco umieszczono diodę sygnalizującą status pracy urządzenia, a na odwrocie znajdziemy jedyne porty, w jakie sprzęt wyposażono.

Pod złączami RJ45 widać przepust na kabel zasilający – ten bowiem podpina się od spodu.

Jakie złącza i porty Deco X90 ma do zaoferowania?

Nad tymi portami w sumie warto chwilę dłużej się zatrzymać. TP-Link nietypowo zastosował tu dwa standardy – jeden z portów oferuje przepustowość 2,5 Gbps, podczas gdy drugi to bardziej typowe 1 Gbps. Oba porty mogą pełnić funkcję WAN lub LAN, więc to od nas zależy, czy chcemy szybciej komunikować się z siecią lokalną, czy może wykorzystać szybsze niż 1000 Mbps łącze z Internetem. Niby dobrze mieć wybór, ale w tej klasie sprzętu wolelibyśmy widzieć dwa złącza 2,5 Gbps…

TP-Link Deco X90 to nie tylko bardzo szybkie Wi-Fi 6, ale również przewodowa komunikacja w standardzie 2,5 Gbps

Brakuje tu również jakiegokolwiek złącza USB. Przyznamy, że spodziewaliśmy się, że przynajmniej jeden z węzłów w zestawie będzie taki port posiadać. Najwyraźniej jednak wprowadziłoby to zbyt wiele opcji w panelu konfiguracyjnym, a (jak za moment się przekonacie) to nie jest mile widziane w serii Deco. Przycisków również tutaj nie uświadczymy - poza niezbędnym (i ukrytym) przyciskiem od resetowania urządzenia.

Tutaj też znajdziemy dane do pierwszego logowania, jeżeli zgubi nam się karta z kodem QR.

Urządzenia są ogólnie dosyć duże (21 x 14 cm), choć znacznie zgrabniejsze niż wcześniej testowany zestaw TP-Link X60. Złośliwi mogliby powiedzieć, że wygląda jak odświeżacz powietrza, ale jakby na to nie patrzeć, to Deco X90 można bez wstydu postawić w salonie na regale i będzie swoim naturalnym wyglądem zdobić większość wnętrz.

Specyfikacja pojedynczego routera TP-Link Deco X90

Konfiguracja w zasadzie tylko przez aplikację? Zgadza się…

To, że seria Deco preferuje sterowanie przez aplikację mobilną, nie jest w zasadzie niczym nowym (pierwsze modele początkowo w ogóle niemiały interfejsu w przeglądarce!), ale mieliśmy gorącą nadzieję, że z czasem będzie się to poprawiać. Niestety TP-Link podtrzymuje obrane podejście i w przeglądarce możemy jedynie podejrzeć status sieci, wgrać aktualizację lub zmienić datę i czas.

Coż... lepszy rydz niż nic.

Pozostaje zatem aplikacja Deco. Ta dostępna jest zarówno na urządzenia Apple, jak i z systemem Android. Jej używanie (w pełni) wymaga utworzenia konta w chmurze TP-Link, ale ma to taką zaletę, że domowym routerem możemy zarządzań również przez Internet.

Brakuje tu niestety opcji ręcznego ograniczania przepustowości wybranych urządzeń – można jedynie zdać się na automatyczny QoS.

W ustawieniach zaawansowanych możemy zmienić ustawienia sieci bezprzewodowej oraz przewodowej, ale tylko w bardzo podstawowym zakresie takim, jak nazwa, hasła i adresy tych sieci. Niechciane urządzenia można wrzucić na czarną listę, co zablokuje im dostęp do naszej sieci oraz Internetu. Tutaj też można aktywować funkcję WPS (jako że na urządzeniach brakuje fizycznego przycisku za to odpowiedzialnego).

Funkcja optymalizacji sieci polega na automatycznym wybraniu optymalnych kanałów dla naszych zakresów Wi-Fi – tu też trzeba zdać się na automat.

Mimo że sprzęt do tanich nie należy, to i tak opcja HomeShield w wersji PRO jest dostępna za darmo tylko przez 30 dni. Jej aktywacja nie tylko zapewnia dostęp do ochrony przed wirusami dla całej domowej sieci, ale również znacznie poszerza funkcjonalność kontroli rodzicielskiej oraz raportów tworzonych przez aplikację.

Pakiet HomeShield Pro nie jest nowością w ofercie TP-Link. Za to po raz pierwszy spotykamy się z integracją z routerem sterowania inteligentnym domem. Do tego służy zakładka Inteligentne działania - niestety przez brak kompatybilnych urządzeń TP-Link nie mieliśmy jak tego sprawdzić w akcji.

Pośród pakietu Home Shield znajdziemy również funkcję QoS, choć to ogranicza się do ustawienia na sztywno prędkości łącza i wskazania kilku urządzeń, które mają mieć wyższy priorytet. Dobrą wiadomością jest za to możliwość zmiany trybu pracy na samo Wi-Fi (wtedy QoS i kontrolę rodzicielską przejmuje nadrzędny router). 

Koszt takiej usługi to obecnie 29 zł miesięcznie lub 270 zł rocznie. Nie odbiega to znacząco od innych komercyjnych rozwiązań antywirusowych, a tu jednak w ramach jednej licencji chronimy wszystkie urządzenia, włącznie z tymi, które nie mają jak się chronić (np. nasza smart-lodówka i mikser). Niemniej uważamy, że część funkcji, które wchodzą w skład tego pakietu, powinna zostać przeniesiona do darmowej wersji.

Uważamy, że wymaganie dopłaty za odblokowanie zaawansowanych funkcji kontroli rodzicielskiej, to niezbyt dobre posunięcie ze strony TP-Link.

Procedura testowa – jak testowaliśmy TP-Link Deco X90?

Jako że o zastosowanych w środku komponentach za dużo nie wiemy (poza tym, co podaje producent w tabelce powyżej), to przechodzimy od razu do testów. Te wyjątkowo dla systemu mesh wykonaliśmy w naszej lokalizacji testowej, w której testujemy pojedyncze routery. Nie można zatem porównywać wyników przedstawionych na wykresach lokalizacji testowych do wcześniej testowanych zestawów mesh. Można za to odnieść wydajność duetu Deco X90 do najmocniejszych routerów, jakie mieliśmy okazję testować (a często kosztują podobnie).

Router główny (1) znajduje się na piętrze, a drugi, w roli węzła mesh umieściliśmy po przekątnej budynku na parterze. Według aplikacji routery mają wyśmienite warunki połączeniowe.

Do testów zasięgu użyliśmy laptopa HP Spectre X360 14, wyposażonego w moduł Intel AX201. Do testów przepustowości maksymalnej użyliśmy karty sieciowej TP-Link TX3000E, opartej o układ Intel AX200. Komputer w procedurze testowej został podpięty przez kartę sieciową 2,5 GbE, a wszystkie dyski użyte podczas testów to SSD NVMe. Router ustawił sieć na kanałach 11 i 36, podczas gdy w okolicy dostępna była jeszcze nasza sieć redakcyjna na kanałach 1 i 100.

Pomiar przepustowości WAN TP-Link Deco X90 [Mbps]

WAN 1 GbE Download	920
WAN 1 GbE Upload	888
WAN 2,5 GbE Download	1640
WAN 2,5 Gb Upload	888

Testy jak zwykle zaczynamy od wydajności łączności z Internetem. Tej jednak nie mogliśmy w pełni oszacować, gdyż urządzenia posiadają tylko jeden port 2,5 GbE, a Wi-Fi 6, mimo że bardzo w tym modelu szybkie, to nie było w stanie do owych 2500 Mbps dobić. Nie spodziewamy się jednak, aby wielu użytkowników w ten sposób podpinało Deco X90. Pomiary pobierania wykonaliśmy przez Wi-Fi, a wysyłanie przez połaczenie przewodowe (gdyż, jak zaraz ukażą to wykresy, wysyłanie przez Wi-Fi w tych routerach jest zaskakująco powolne). Podczas dalszych testów my również przepięliśmy przewód z Internetem do gniazdka 1 GbE, a 2,5 GbE pozostawiliśmy do komunikacji z siecią lokalną.

Pomiar zasięgu Wi-Fi dla routera TP-Link Deco X90 [dBm]
testowane na HP Spectre X360 14 z AX201, więcej = lepiej

Lokalizacja testowa nr 1	-46 -48
Lokalizacja testowa nr 2	-52 -51
Lokalizacja testowa nr 3	-56 -53
Lokalizacja testowa nr 4	-44 -46
Lokalizacja testowa nr 5	-41 -43
Lokalizacja testowa nr 6	-56 -49
Lokalizacja testowa nr 7	-37 -39
Lokalizacja testowa nr 8	-56 -47
Lokalizacja testowa nr 9	-61 -60
Legenda:	Zakres 5 GHz Zakres 2,4 GHz

Co prawda nie da się rozdzielić widocznych sieci na 2,4 GHz i 5 GHz, ale oba są jednocześnie rozpowszechniane. W zasadzie to rozpowszechniane są łącznie 3 zakresy, co jest największą zaletą testowanego dziś zestawu – do komunikacji między węzłami używany jest dodatkowy dedykowany zakres Wi-Fi 6 5 GHz. Co ciekawe, producent zdecydował się tu na jedynie 1200 Mbps przepustowości, ale dzięki temu, że nie trzeba tego zakresu dzielić z klientami, połączenie działa znacznie lepiej niż w tańszych, dwuzakresowych zestawach mesh. Wyniki w tabelce nie powinny dziwić - dla relatywnie niedużego domu o powierzchni 220 m2 Deco X90 to klasyczny „overkill”. Zasięg jest wyśmienity nie tylko w całym domu i garażu, ale również na ogrodzie i za garażem.

Pomiar przepustowości Wi-Fi 6 – oba zakresy [Mbps]
testowane na HP Spectre X360 14 z AX201, więcej = lepiej

Lokalizacja testowa nr 1	1560 299 1560 299
Lokalizacja testowa nr 2	1371 288 1371 288
Lokalizacja testowa nr 3	965 271 965 271
Lokalizacja testowa nr 4	401 260 1248 280
Lokalizacja testowa nr 5	368 294 1448 296
Lokalizacja testowa nr 6	362 254 1128 264
Lokalizacja testowa nr 7	1598 310 1598 310
Lokalizacja testowa nr 8	1371 266 1371 266
Lokalizacja testowa nr 9	968 232 968 232
Legenda:	Zakres 5 GHz (bezprzewodowo) Zakres 2,4 GHz (bezprzewodowo) Zakres 5 GHz (przewodowo) Zakres 2,4 GHz (przewodowo)

Co prawda sieci rozdzielić nie można, ale na potrzeby testów mogliśmy dezaktywować jeden z zakresów, aby zmierzyć inny. Routery, jak widać na rzucie budynku, oddalone są od siebie dosyć znacznie, więc dodatkowo uwzględniliśmy możliwość łączenia punktów bezprzewodowo (tu zaleca się posiadać przełącznik 2,5 GbE lub szybszy). Wyniki są w obu przypadkach wyśmienite (dla komunikacji przewodowej ani razu pobieranie nie spadło poniżej 100 MB/s!), choć nieco szkoda, że zakres do komunikacji między routerami nie obsługuje przepustowości 2402 Mbps – wtedy pewnie nie limitowałby komunikacji po przełączeniu się na bezprzewodowy węzeł.

Pomiar przepustowości routera TP-Link Deco X90 podczas kopiowania mniejszych plików [Mbps]
testowane na TP-Link TX3000E, odległość 2 m, więcej = lepiej

Kopiowanie dużego pliku (MKV 20 GB)	1598 543 465
Kopiowanie średnich plików (MP3 3-9 MB)	923 420 390
Kopiowanie małych plików (JPG 50-300 KB)	52 47 28
Kopiowanie bardzo małych plików (TXT 1-50 KB)	12 11 10
Legenda:	Wi-Fi -> LAN LAN -> Wi-Fi Wi-Fi -> Wi-Fi

Routery okazują się nie należeć do ścisłej czołówki w kwestii szybkości operacji (co widać po prędkości przetwarzania najmniejszych plików), ale nadal oferują ponadprzeciętną wydajność. Pamiętajmy też, że każdy węzeł może jednocześnie oferować taką właśnie wydajność, więc intensywny ruch w jednej części domu nie spowolni pracy urządzeń podpiętych do innego węzła. Tu pomaga również funkcja OFDMA, jaką wprowadza standard Wi-Fi 6, dzięki której nawet bardzo duży ruch w sieci bezprzewodowej będzie dobrze balansowany i nie spowoduje „zatkania” łączności.

Pomiar poboru energii przez TP-Link Deco X90 [W]

Spoczynek (węzły połączone bezprzewodowo)	8
Obciążenie 1 zakres (węzły połączone bezprzewodowo)	11
Obciążenie 2 zakresy (węzły połączone bezprzewodowo)	16
Spoczynek (węzły połączone przewodowo)	6
Obciążenie 1 zakres (węzły połączone przewodowo)	9
Obciążenie 2 zakresy (węzły połączone przewodowo)	15

Urządzenia są oszczędniejsze od typowych routerów tej klasy (szybkości), ale należy pamiętać, że używamy ich kilka sztuk, co sumarycznie może przełożyć się na odczuwalną na rachunku za energię kwotę (choć tu raczej mowa o 4-5 punktach, używanych bez przerwy). To jednak zrozumiałe przy wydajności łącza bezprzewodowego, jaką oferuje.

Czy warto zakupić duet TP-Link Deco X90?

Zestaw wyceniono na ponad 2400 zł – czy to dużo? Względnie oczywiście tak, ale jeśli weźmiemy pod uwagę konkurencyjne rozwiązania, to jest to jeden z najtańszych 3-zakresowych dedykowanych zestawów mesh. Bezsprzecznie oferuje przy tym bardzo wysoką wydajność, tak sieci przewodowej, jak i bezprzewodowej. Czy go polecamy? To zależy.

Kształt routera jest dosyć neutralny i w każdym domu powinien się dobrze wpasować.

Z pewnością nie jest to sprzęt dla osób lubiących skonfigurować wszystko dokładnie pod swoje potrzeby. Aplikacja, jakkolwiek wygodna, daje jedynie namiastkę możliwości regulacji, jakiej byśmy oczekiwali po tej klasy sprzęcie. Zaznaczyć też należy, że mimo świetnie działającej komunikacji między węzłami, jej limit do 1,2 Gbps może nieco ograniczać komunikację – tu jednak pozostaje opcja połączenia węzłów przez 2,5 GbE.

TP-Link Deco X90 to zestaw niemalże idealny, a możliwe, że nawet jego mankamenty takie, jak bardzo uproszczone sterowanie, będą dla Ciebie zaletą

Nie spodobało nam się również blokowanie dostępu do części funkcji bez wykupienia subskrypcji oraz brak choćby jednego (na cały zestaw) portu USB. Nie są to jednak aspekty funkcjonalności niezbędne dla każdego użytkownika, więc można je również traktować jako rodzaj strategicznych cięć kosztów.

Konstrukcja jest ogólnie bardzo skromna pod względem oznaczeń producenta.

TP-Link Deco X90 spodobał nam się pod względem osiągów, nawet w kontekście swojej ceny. Jeżeli oczekujecie od routera bezobsługowego działania na bardzo wysokim poziomie, to jest to świetna propozycja dla Was. Niekoniecznie jednak jest to sprzęt, który zadowoli sprzętowych geeków.