Z czego składa się komputer? Te podzespoły trzeba znać

Korzystając z komputera mało kiedy zastanawiamy się nad tym, co znajduje się w środku. Mało tego! Wśród mniej doświadczonych użytkowników często panuje przekonanie, że to skomplikowane urządzenie, którego budowa jest tajemną wiedzą, dostępną dla największych specjalistów. Wcale tak nie jest!

Przygotowaliśmy artykuł dla mniej doświadczonych czytelników, który ma na celu odczarować ten mit. Każdy komputer (jako jednostka centalna). składa się z bardzo podobnych części i wcale nie ma tutaj żadnej skomplikowanej wiedzy (no prawie, bo są drobne wyjątki). Mało tego! Jesteśmy przekonani, że nawet mniej doświadczona osoba poradzi sobie z samodzielnym złożeniem komputera.

Z jakich elementów składa się komputer?

Współczesne komputery w większości przypadków są budowane wg pewnego standardu, dzięki czemu każdy zestaw składa się z podobnych części i sporo z nich jest ze sobą kompatybilna (jedna część będzie pasować do innej - przykładowo: daną kartę rozszerzeń zamontujemy na każdej płycie, a wtyczka z zasilacza będzie pasować do każdego dysku). Warto zaznaczyć, że tylko część komponentów jest niezbędna do działania urządzenia. Część jest opcjonalna i nie musi się znajdować w każdym zestawie.

Komputer, jaki jest każdy widzi. Co znajdziemy w środku?

Zacznijmy od podstaw. Każdy komputer musi składać się z procesora, pamięci RAM i płyty głównej – można powiedzieć, że to najważniejsze podzespoły, od których należy zacząć składanie PC-ta.

Płyta główna łączy ze sobą wszystkie podzespoły, ale jest ściśle powiązana z procesorem, więc obydwa elementy obowiązkowo muszą być ze sobą kompatybilne. Warto o tym pamiętać, bo producenci co jakiś czas wprowadzają nowe generacje procesorów i wprowadzają nowe gniazda, które nie są ze sobą zgodne (np. nowoczesne procesory AMD Ryzen 7000 wymagają nowego gniazda AM5 i nie można ich zamontować na starej płycie głównej pod gniazdo AM4).

Płyta główna to niezbędny element każdego komputera

Warto pamiętać, aby procesor miał zapewnione odpowiednie chłodzenie – czy to w postaci standardowego coolera CPU, czy to w postaci chłodzenia wodnego. Co ważne, też musi ono być kompatybilne z danym gniazdem. Przy zakupie słabszych procesorów chłodzenie jest dodawane w zestawie, ale w przypadku lepszych, wydajniejszych układach zwykle trzeba je zakupić osobno.

Kwestia kompatybilności jest ważna także w przypadku pamięci RAM. Jeszcze do niedawna komputery korzystały z modułów DDR4 DIMM, ale obecnie coraz częściej można spotkać nowsze moduły DDR5 DIMM. Najnowsze procesory Intel Core 12. i 13. generacji mogą korzystać i z takich i z takich pamięci (zależnie jakie złącza oferuje płyta główna), natomiast w przypadku układów AMD Ryzen 7000 przewidziano tylko obsługę modułów DDR5 RAM.

W większości obecnych procesorów znajdziemy też podstawowy układ graficzny, który nada się do podstawowych zastosowań

Do działania komputera wymagany jest także układ graficzny. W tańszych zestawach do domu lub biura nie znajdziemy standardowej karty graficznej – taką rolę pełni układ zintegrowany w procesorze. Takie rozwiązanie jest tańsze, ale sprawdzi się w mniej wymagających zastosowaniach. W lepszych komputerach stosowana jest samodzielna karta graficzna, która oferuje lepszą wydajność.

Opcjonalnie można spotkać inne karty rozszerzeń, jak np. lepszą kartę dźwiękową, szybszą kartę sieciową czy kartę do przechwytywania obrazu. To dodatkowy sprzęt, który nie jest niezbędny do działania komputera (karta dźwiękowa i sieciowa już znajduje się na płycie głównej).

W nowoczesnych komputerach powszechne stały się dyski SSD

Bardzo ważnym elementem jest dysk, na którym jest instalowany system operacyjny oraz dodatkowe programy i gry. W starszych komputerach nadal można spotkać tradycyjne dyski talerzowe (HDD) pod złącze SATA, ale w nowszych stosowane są już nośniki półprzewodnikowe SSD SATA lub szybsze wersje pod M.2 PCIe. Komputer może być wyposażony w kilka dysków, a kolejne nośniki mogą pełnić rolę dodatkowego magazynu danych.

To jednak nie wszystko! Niezbędnym elementem jest także zasilacz, który dostarcza energię elektryczną potrzebą do działania podzespołów. Producenci najczęściej podają moc znamionową jednostki, ale bardzo ważną kwestią jest także ilość i typ wtyczek zasilających – to właśnie od nich zależy jakie podzespoły będzie można podłączyć do komputera.

Zasilacz odpowiada za dostarczenie energii elektrycznej do podzespołów

Wszystkie elementy są montowane w obudowie - wprawdzie nie jest ona niezbędna do działania komputera, ale na pewno ułatwi korzystanie ze sprzętu. Obudowa powinna być dostosowana do reszty podzespołów. Na rynku możemy spotkać także modele obsługujące tylko mniejsze płyty główne formatu mini-ITX lub mATX, w których nie będzie można zamontować standardowej płyty ATX. W wydajniejszych zestawach istotną rolę odgrywa też miejsce na kartę graficzną czy chłodzenie procesora.

Z czego składa się komputer gamingowy?

Komputer dla graczy (gamingowy) bazuje na tym samym standardzie podzespołów, co zwykły komputer do domu lub pracy. Ze względu na specyficzne zastosowanie, niektóre podzespoły odgrywają tutaj większe znaczenie. Spora część graczy zwraca też uwagę na wygląd sprzętu, więc istotną rolę odgrywa także design podzespołów – często można spotkać się z efektywnym wzornictwem, dodatkowo wzbogaconym podświetleniem LED.

Komputer do gier zwykle wyróżnia się wydajniejszymi podzespołami i efektowniejszym wyglądem

W przypadku komputera dla gracza bardzo ważną rolę odgrywa procesor, który ma spory wpływ na osiągi zestawu. Często można tutaj spotkać się z wydajniejszymi procesorami, które generują sporo ciepła i wymagają zastosowania większego, wydajniejszego coolera lub nawet chłodzenia wodnego.

Pamięci RAM dla graczy wyróżniają się efektownym radiatorem. Niektóre oferują nawet podświetlenie RGB LED

Płyty główne dla graczy to nie tylko efektowniejszy wygląd. Takie modele często oferują mocniejszą sekcję zasilania, bogatszy zestaw złączy, lepszy układ dźwiękowy i szybszą kartę sieciową

Do połączenia wszystkiego w całość oczywiście wymagana jest płyta główna, która będzie kompatybilna z danym procesorem i obsługiwanymi pamięciami RAM. W komputerach dla graczy często można spotkać gamingowe płyty, które wyróżniają się efektowniejszym designem, ale też lepszą funkcjonalnością – mocniejszym zasilaniem, lepszym układem dźwiękowym czy szybszą kartą sieciową, zaprojektowaną z myślą o grach sieciowych. Warto jednak zaznaczyć, że gamingowa płyta wcale nie jest koniecznością w komputerze służącym do grania.

Niezbędnym elementem komputera do gier jest karta graficzna - to właśnie ona w dużej mierze wpływa na wydajność zestawu

Bardzo ważnym elementem jest również karta graficzna. W wydajniejszych zestawach do gier niezbędna okazuje się samodzielna karta graficzna Nvidia GeForce, AMD Radeon lub Intel Arc, która zaoferuje dużo lepszą wydajność od zintegrowanej grafiki w procesorze. Współczesne komputery korzystają ze złącza PCI-Express, więc w teorii nie powinno być problemów z kompatybilnością sprzętu. W praktyce jest różnie, bo np. karty Intel Arc nie będą działać na starszych platformach.

Komputer dla graczy też może być wyposażony w dodatkowe karty rozszerzeń. Niektórzy stosują lepszą kartę dźwiękową, szybszą kartę sieciową czy urządzenie do przechwytywania obrazu, które ułatwi streamowanie rozgrywki.

Nowoczesne gry potrafią wykorzystać potencjał szybkich dysków SSD PCIe

Podobnie jak w zwykłym komputerze, komputer do gier musi posiadać także dysk – jest on niezbędny do instalacji systemu operacyjnego, programów czy właśnie gier. Obecnie, do zapewnienia lepszej wydajności, niezbędny jest tutaj dysk SSD. W tańszych zestawach sprawdzi się standardowy nośnik SSD SATA, ale nowsze gry potrafią wykorzystać potencjał szybszych dysków SSD PCIe – warto zastanowić się nad takim modelem, szczególnie, że są one dostępne w coraz lepszych cenach.

Bardzo ważnym elementem komputera jest także zasilacz. W przypadku komputerów do gier odgrywa on jeszcze większe znaczenie, bo wydajniejsze podzespoły (zwłaszcza procesor i karta graficzna) pobierają więcej energii elektrycznej i często koniecznym okazuje się wybranie mocniejszych jednostek. Niektóre lepsze zasilacze oferują modularne okablowanie, dzięki czemu można do nich podłączyć tylko niezbędne wiązki (takie rozwiązanie ułatwi składanie komputera).

Zasilacz w komputerach do grania zwykle oferuje większą moc niż w zwyłych zestawach do domu lub biura

Pozostaje kwestia obudowy. W teorii nie jest ona niezbędna do działania komputera, także gamingowego, ale w praktyce odgrywa ona istotne znaczenie. W przypadku komputerów do gier często są to specjalne konstrukcje – ważna jest funkcjonalność, zwłaszcza jeśli chodzi o dostępne miejsce dla podzespołów, głównie jeśli chodzi o chłodzenie i kartę graficzną. Ważna jest również dodatkowa wentylacja podzespołów, a dobra obudowa dla graczy powinna być przestronna i dysponować kilkoma dużymi wentylatorami. 

Czy opłaca się samemu złożyć komputer?

Samodzielne złożenie komputera wcale nie jest skomplikowane, jakby to mogło się wydawać na początku. Współczesne komputery są tworzone wg standardu, który ma za zadanie zapewnić kompatybilność podzespołów, a przy tym też ułatwić montaż zestawu. Oczywiście nie zawsze da się zachować taką zgodność, ale w takich przypadkach z pomocą przychodzi specyfikacja techniczna, która opisuje zgodność podzespołów (np. procesora i płyty głównej) i ułatwia wybranie danych części. Jeśli zastanawiacie się nad doborem części, możecie zerknąć do naszego zestawienia polecanych zestawów komputerowych.

Sam proces składania komputera też nie jest skomplikowany i poradzą sobie z nim nawet mniej doświadczeni czytelnicy. W razie problemów można posiłkować się instrukcjami obsługi, poradnikami dostępnymi w sieci czy nawet radą bardziej doświadczonych osób (np. u nas na forum).

Mało tego! Samodzielne złożenie komputera ma też sporo zalet, które dają przewagę nad gotowymi, złożonymi zestawami. Przede wszystkim możemy dobrać dokładnie taką konfigurację, jaka nam pasuje. Komputer będzie lepiej skrojony pod nasze wymagania, więc nie będziemy przepłacać za niepotrzebne elementy znajdujące się w gotowych zestawach. Zdobyte doświadczenie przyda się też na przyszłość. Później, w razie potrzeby, będziemy mogli samodzielnie zmodernizować sprzęt np. o wydajniejszą kartę graficzną czy pojemniejszą pamięć RAM.

Nie bez znaczenia jest też satysfakcja z samodzielnie złożonego komputera. To element, którego nie da się wycenić, ale na pewno może być ważnym argumentem za wybraniem takiego rozwiązania. Być może w przyszłości dzięki temu zostaniecie ekspertami i będziecie mogli innym pomagać stawiać pierwsze kroki w składaniu PC-tów.