Testujemy Intel Core i9-12900K - dawno nie było takiej rewolucji w procesorach!

4 listopada 2021przeczytasz w 13 min.

Testujemy procesor Intel Core i9-12900K, a więc topowego przedstawiciela generacji Intel Alder Lake-S. Czy to rzeczywiście rewolucja na jaką czekaliśmy? Jak układ wypada na tle konkurencji? I chyba najważniejsze – czy to sprzęt godny polecenia? Sprawdźmy to!

Procesor Intel Core i9-12900K to topowy przedstawiciel generacji Alder Lake dla komputerów stacjonarnych - uwagę zwraca mocna specyfikacja oraz wsparcie dla nowych interfejsów
Core i9-12900K został u nas wyceniony na 3 tys. złotych, więc może konkurować z jednostkami Ryzen 9 5900X i 5950X
Wraz z nowymi procesorami, na rynku debiutują pamięci DDR5 RAM oraz płyty główne LGA 1700 z chipsetem Z690 (pozwalające na podkręcanie CPU)
Jednostka została zaprojektowana z myślą o graczach i twórcach treści, którzy składają nowoczesny i wydajny komputer za kilkanaście tysięcy złotych

ocena redakcji:

4,5/5

skocz do:

specyfikacja

plusy / minusy

Wiemy, że czekaliście na tę premierę! Na rynku debiutują procesory Intel Core 12. generacji (Alder Lake-S) – układy zastępują 11. generację Core (Rocket Lake-S), ale tym razem nie ma mowy o odgrzewaniu kotletów czy dopisywaniu plusów do litografii. Intel wjeżdża z całkowicie nowym projektem, który ma tchnąć powiew świeżości na rynku komputerów PC, a przy okazji utrzeć nosa AMD. Czy tak się stanie?

W niniejszym artykule skupiliśmy się na modelu Core i9-12900K, czyli topowym przedstawicielu nowej serii – najmocniejszym, ale i najdroższym. Jeżeli szukacie czegoś tańszego (i siłą rzeczy słabszego), koniecznie zerknijcie do testu modelu Core i5-12600K, który powinien zainteresować większe grono odbiorców.

Obejrzyj w

Test procesora Intel Core i9-12900K

Co nowego w procesorach Intel Core 12. generacji?

Nim jednak przejdziemy do samego procesora Core i9-12900K, warto jeszcze wspomnieć kilka słów o wprowadzonych zmianach (wszak mamy do czynienia z całkowicie nowym projektem). Nie będziemy jednak rozpisywać się na temat architektury (opisaliśmy ją przy okazji zapowiedzi rodziny Alder Lake). Skupmy się na konkretach.

Nowa generacja procesorów została wykonana w litografii Intel 7 (przed wprowadzeniem nowego systemu nazewnictwa określanej jako 10 nm Enhanced SuperFin). Producent postawił tutaj na hybrydową konstrukcję – w odróżnieniu od standardowej budowy, gdzie mieliśmy do czynienia z takimi samymi rdzeniami, układy Alder Lake łączą dwa typy rdzeni: wydajne Performance/P-Core (mikroarchitektura Golden Cove) i efektywne Efficient/E-Core (mikroarchitektura Gracemont). Dodatkowo zastosowano nową architekturę pamięci podręcznych.

Współpraca dwóch typów rdzeni ma przełożyć się na lepszą wydajność i efektywność energetyczną. Warto jednak zaznaczyć, że istotną rolę przy obsłudze hybrydowej architektury pełni technologia Intel Thread Director, która pomaga systemowi operacyjnemu na dobranie właściwego rdzenia do właściwego zadania we właściwym czasie. Technologia działa w sposób dynamiczny i adaptacyjny, a więc dostosowuje swoje funkcjonowanie w czasie rzeczywistym. Mechanizm został zaimplementowany w systemie Windows 11 (nowe procesory działają też pod Windows 10, ale mogą oferować trochę gorsze osiągi).

Nowa generacja układów to też nowe funkcje. Producent wprowadził obsługę dwóch generacji pamięci operacyjnej – starszego DDR4 i nowszego DDR5 (procesory wspierają obydwa standardy, ale obsługa pamięci zależy od wykorzystanej płyty głównej). Ponadto dodano obsługę magistrali PCI-Express 5.0, która oferuje dwukrotnie większą przepustowość względem PCI-Express 4.0 – teraz nie odgrywa to istotnego znaczenia, ale sytuacja może się zmienić za kilka lat, gdy na rynku pojawią się karty i dyski wykorzystujące potencjał PCIe 5.0.

No i oczywiście… nowe płyty główne. Tutaj jednak nie ma co śmieszkować, bo wprowadzone zmiany siłą rzeczy wymagały opracowania nowych konstrukcji. Procesory Alder Lake-S współpracują z płytami z podstawką LGA 1700 (zastosowano tutaj nowy system mocowania chłodzenia) i chipsetami z serii 600.

Tutaj też wprowadzono zmiany, bo układy komunikują się z procesorem szybszą magistralą DMI 4.0 x8, a ponadto oferują obsługę nowych funkcji – do dyspozycji oddano szybsze linie PCI-Express 4.0 (do 12 linii), a także kontroler USB 3.2 Gen2x2, Thunderbolt 4, a także Intel Killer Wi-Fi 6E. Funkcja Intel Volume Management Device (VMD) ułatwia zarządzanie dyskami SSD NVMe.

Intel Core i9-12900K – topowy model Alder Lake-S

Jak już wspomnieliśmy we wstępie, Core i9-12900K to topowy przedstawiciel generacji Alder Lake-S. Specyfikacja wygląda naprawdę imponująco.

W trybie Turbo wszystkie rdzenie P-Core przyspieszają do 4,9 GHz, a E-Core do 3,7 GHz

Układ został wyposażony w 16 rdzeni/24 wątki, ale mamy tutaj do czynienia z połączeniem 8 rdzeni/16 wątków typu P-Core i 8 rdzeni/8 wątków typu E-Core Wydajniejsze rdzenie pracują z taktowaniem 3,2 GHz, a w trybie Turbo Boost Max 3.0 mogą przyspieszyć maksymalnie do 5,2 GHz. Słabsze rdzenie mają niższy zegar – bazowo 2,4 GHz i maksymalnie 3,9 GHz w trybie Turbo.

12900K oferuje 14 MB pamięci podręcznej drugiego poziomu (po 1,25 MB na każdy rdzeń P-Core i po 2 MB na moduł czterech rdzeni E-Core) oraz 30 MB współdzielonej pamięci podręcznej trzeciego poziomu. Oczywiście jest też dwukanałowy kontroler pamięci z natywną obsługą modułów DDR4 3200 MHz i DDR5 4800 MHz.

Standardowy model 12900K został wyposażony w zintegrowany układ graficzny UHD Graphics 770 – grafika oferuje 32 jednostki wykonawcze na bazie architektury Xe LP (w niniejszym tekście pominęliśmy jej wydajność, ale na pewno wrócimy do tej kwestii przy okazji innego artykułu). W sprzedaży pojawi się też tańszy model 12900KF bez zintegrowanej grafiki.

Nowa generacja procesorów Intela wprowadza zmiany w zasilaniu - maksymalny limit mocy (Maximum Turbo Power) moze być utrzymany przez dłuższy czas

Warto jeszcze zwrócić uwagę na pobór mocy. Co prawda współczynnik TDP oszacowano na 125 W, ale tak naprawdę opisuje on tylko bazowy pobór mocy (Processor Base Power). W trybie Turbo może on wzrosnąć do 241 W (Maximum Turbo Power). Jak się to przekłada na pobór mocy z gniazdka? Sprawdzimy to podczas testów.

Model	Intel Core i9-11900K	Intel Core i9-12900KF	Intel Core i9-12900K	AMD Ryzen 9 5900X	AMD Ryzen 9 5950X
Generacja Architektura Litografia	Rocket Lake-S Cypress Cove Intel 14 nm	Alder Lake-S Golden Cove + Gracemont Intel 7	Alder Lake-S Golden Cove + Gracemont Intel 7	Vermeer Zen 3 TSMC 7 nm	Vermeer Zen 3 TSMC 7 nm
Podstawka	LGA 1200	LGA 1700	LGA 1700	AM4	AM4
Rdzenie/wątki	8/16	16/24 (8/16 P-Core + 8/8 E-Core)	16/24 (8/16 P-Core + 8/8 E-Core)	12/24	16/32
Taktowanie/Boost	3,5/5,3 GHz	3,2/5,2 GHz + 2,4/3,9 GHz	3,2/5,2 GHz + 2,4/3,9 GHz	3,74,8 GHz	3,4/4,9 GHz
Pamięć L2	8x 512 KB	8x 1,25 MB + 2x 2 MB	8x 1,25 MB + 2x 2 MB	12x 512 KB	16x 512 KB
Pamięć L3	16 MB	30 MB	30 MB	2x 32 MB	2x 32 MB
Kontroler RAM	DDR4-3200 (dwukanałowy)	DDR4-3200 / DDR5-4800 (dwukanałowy)	DDR4-3200 / DDR5-4800 (dwukanałowy)	DDR4-3200 (dwukanałowy)	DDR4-3200 (dwukanałowy)
Grafika	UHD Graphics 750 32 EU (350 - 1300 MHz)	-	UHD Graphics 770 32 EU (300 - 1550 MHz)	-	-
Kontroler PCI-Express	20x PCI-Express 4.0	20x PCI-Express 5.0	20x PCI-Express 5.0	24x PCI-Express 4.0	24x PCI-Express 4.0
Odblokowany mnożnik	TAK	TAK	TAK	TAK	TAK
Współczynnik TDP (Maksymalny limit mocy)	125 W (251 W)	125 W (241 W)	125 W (241 W)	105 W (105 W)	105 W (105 W)
Cena	2499 zł	2899 zł	2999 zł	2599 zł	3499 zł

Intel Core i9-12900K został wyceniony na 589 dolarów, co u nas powinno przełożyć się na jakieś 3000 złotych (wersja 12900KF to koszt 564 dolarów, czyli jakieś 2900 złotych). AMD nie oferuje bezpośredniego konkurenta, ale można przyjąć, że powinien on uplasować się między 12-rdzeniowym modelem Ryzen 9 5900X (który jest o około 400 złotych tańszy) a 16-rdzeniowym modelem Ryzen 9 5950X (który jest o jakieś 500 złotych droższy).

Warto tutaj jednak zwrócić uwagę na koszt całej platformy. W przypadku Intela 12900K dobrze wybrać płytę główną z chipsetem Z690, których ceny zaczynają się od około 1000-1500 złotych, ale przyzwoite modele to już koszt około 2000 złotych (dla porównania dobre modele pod AMD AM4 można kupić już za 1000 złotych). Nowe pamięci DDR5 to koszt co najmniej 1400 złotych za zestaw 2x 16 GB (więc o jakieś 600 złotych więcej niż za porządny zestaw DDR4 o tej pojemności).

Jak testowaliśmy Intel Core i9-12900K?

Testy procesora Intel Core i9-12900K przeprowadziliśmy na platformie, która nie powinna ograniczać potencjału sprzętu. Zdecydowaliśmy się na wykorzystanie konfiguracji z pamięciami DDR5 RAM - na potrzeby zwykłych testów, moduły pracowały z natywnym taktowaniem kontrolera pamięci - 4800 MHz CL38-40-40 w trybie Gear 2 (kontroler pamięci w procesorze pracował z połową rzeczywistego taktowania pamięci RAM). Pozostałe platformy korzystały z pamięci DDR4-3200 CL16-18-18-36.

Procesor: Intel Core i9-12900K (MTP 241 W)
Chłodzenie procesora: Arctic Liquid Freezer II 420
Płyta główna: ASUS ROG Maximus Z690 Extreme (BIOS 0702)
Pamięć RAM: Corsair Dominator Platinum RGB DDR5 2x 16 GB 5200 MHz CL38
Karta graficzna: Nvidia GeForce RTX 3080 Founders Edition
Dysk SSD: Corsair MP600 1 TB
Zasilacz: be quiet! Dark Power 12 750W

Aby wykorzystać pełny potencjał nowej platformy, testy Core i9-12900K przeprowadziliśmy pod obsługą systemu operacyjnego Windows 11, który zapewnia obsługę technologii Intel Thread Director. Pozostałe procesory były testowane pod systemem Windows 10, który w ich przypadku powinien sprawiać mniej problemów.

Intel Core i9-12900K - testy w programach

Na pierwszy ogień testy w programach - skupiliśmy się na zastosowaniach, gdzie procesor powinien mieć największy wpływ na wydajność (przeważająca większość testów opiera się o pracę wielowątkową).

Cinebench R23 – renderowanie za pomocą wszystkich rdzeni
[punkty] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	27376
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	26443
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	21652
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	18486
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	15265

Cinebench R23 – renderowanie za pomocą jednego rdzenia
[punkty] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	2007
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	1674
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	1643
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	1630
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	1367

Blender Classroom
[czas] mniej = lepiej

AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	235
Intel Core i9-12900K (16C/24T)	251
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	296
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	339
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	471

Corona 1.3 Benchmark
[czas] mniej = lepiej

AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	46
Intel Core i9-12900K (16C/24T)	56
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	59
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	72
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	89

V-ray Benchmark
[punkty] więcej = lepiej

AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	30422
Intel Core i9-12900K (16C/24T)	27442
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	24388
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	19694
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	16874

DaVinci Resolve 17 - renderowanie filmu 4K
[czas] mniej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	150
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	168
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	182
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	213
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	241

HWBOT x265 Benchmark 4K - konwersja wideo 4K
[fps] więcej = lepiej

AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	30,122
Intel Core i9-12900K (16C/24T)	29,351
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	26,348
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	19,006

Core i9-12900K w programach wypada naprawdę nieźle - często plasuje się właśnie pomiędzy modelami Ryzen 9 5900X i 5950X, ale czasami potrafi dogonić lub nawet przegonić tego drugiego (nie mówiąc już o 8-rdzeniowym poprzedniku). Nie bez znaczenia jest też wydajność pojedynczego wątku, która bez problemu niszczy wszystkie wcześniejsze modele.

Intel Core i9-12900K - testy w grach

Producent podczas prezentacji nowych procesorów chwalił się, że Core i9-12900K to najwydajniejszy procesor do gier. Oczywiście postanowiliśmy to sprawdzić na przykładzie syntetycznego benchmarka 3DMark oraz kilku nowszych, popularnych tytułów - testy przeprowadziliśmy w rozdzielczości 1080p, gdzie procesor odgrywa istotną rolę w kwestii wydajności (w wyższych rozdzielczościach odgrywa mniejszą rolę, więc różnice między poszczególnymi modelami powinny być mniejsze).

3DMark Time Spy (wynik ogólny)
[punkty] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	17754
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	16576
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	16528
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	16412
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	16281

3DMark Time Spy CPU
[punkty] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	18327
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	13023
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	12752
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	12600
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	11753

3DMark Time Spy pokazuje rewelacyjną wydajność procesora. Co prawda ogólny wynik aż tak bardzo się nie różni od innych modeli (główną rolę odgrywa tutaj składowa karty graficznej), ale sama składowa procesora jest DUŻO lepsza.

Cyberpunk 2077 (1080p, Ultra, RT Ultra, DLSS Jakość, DirectX 12)
[fps] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	97 69
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	86 64
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	86 64
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	81 61
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	70 51

Counter-Strike: Global Offensive (1080p, Średnie, DirectX 9)
[fps] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	739 172
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	708 190
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	708 180
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	623 174
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	518 150

Wolfenstein: Youngblood - Benchmark (1080p, Uber, RT, DLSS Jakość, Vulkan)
[fps] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	269 210
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	260 190
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	251 183
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	244 173
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	209 164

Watch Dogs: Legion - Benchmark (1080p, Ultra, DirectX 12)
[fps] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	88 73
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	77 62
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	76 62

Horizon Zero Dawn - Benchmark (1080p, Ultimate, DirectX 12)
[fps] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	164 114
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	155 107
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	154 105

The Riftbreaker - CPU Benchmark (1080p, Najwyższe + RT Ultra, DirectX 12)
[fps] więcej = lepiej

Intel Core i9-12900K (16C/24T)	130 95
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	125 76
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	118 74

Co tu dużo mówić, mamy nowego króla wydajności w grach! Core i9-12900K oferuje zauważalnie lepsze osiągi względem Core i9-11900K i konkurencyjnych modeli Ryzen 9 5900/5950X.

Intel Core i9-12900K - pobór mocy

Na koniec sprawdziliśmy pobór mocy procesora - to kwestia, która jeszcze przed premierą procesorów wywoływała sporo emocji. Testy przeprowadziliśmy dla dwóch kluczowych scenariuszy: mocnego obciążenia procesora w wielowątkowym programie i wymagającej grze. Nie zdejmowaliśmy limitów mocy, aczkolwiek w nowych jednostkach maksymalny limit mocy (Maximum Turbo Power) moze być utrzymany przez dłuższy czas.

Pobór mocy - obciążenie procesora
[W] mniej = lepiej

AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	200
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	210
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	212
Intel Core i9-12900K (16C/24T)	317
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	326
*podane wartości dotyczą poboru mocy całego komputera z gniazdka

Pobór mocy - gra
[W] mniej = lepiej

AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T)	420
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T)	468
AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T)	493
Intel Core i9-11900K (8C/16T)	502
Intel Core i9-12900K (16C/24T)	502
*podane wartości dotyczą poboru mocy całego komputera z gniazdka

Niestety, tutaj potwierdziły się nasze obawy - Core i9-12900K nawet przy standardowych ustawieniach jest bardzo energochłonną jednostką (a przy okazji gorącą - na chłodzeniu wodnym AiO 420 mm przy bardzo mocnym obciążeniu układ rozgrzewał się do 85 stopni Celsjusza). Patrząc na efektywność energetyczną, na pewno możemy mówić o sporym progresie względem poprzedniej generacji Core wykonanej w 14-nanometrowej litografii, ale do modeli AMD pod tym względem jeszcze sporo brakuje.

Podkręcanie Intel Core i9-12900K

Intel Core i9-12900K oferuje odblokowany mnożnik, więc może być dodatkowo podkręcony (wymagana jest do tego płyta główna z chipsetem Z690). Na jakie wyniki można liczyć? Posłużyliśmy się tutaj płytą główną ASUS ROG Maximus Z690 Extreme (czyli jednym z topowych modeli pod LGA 1700, który oferuje potężną sekcję zasilania w układzie 24+1 105A) i chłodzeniem Arctic Liquid Freezer II 420.

Udostępniona nam sztuka była zdolna do pracy z taktowaniem 5,1 GHz na rdzeniach P-Core (+200 MHz) i 4,2 GHz na rdzeniach E-Core (+500 MHz). Do uzyskania stabilności wymagane było zwiększenia napięcia zasilającego do 1,35 V (uwzględniając V-dropy realnie było to jakieś 1,32 V) i ustawienia Load Line Calibration na poziomie 5. Ograniczeniem okazały się temepratury, bo procesor przy mocnym obciążeniu osiągał 100 stopni Celsjusza, co skutkowało aktywowaniem zabezpieczeń i obniżaniem taktowań (Thermal Throttling).

Na potrzeby testów podkręciliśmy też pamięć RAM - dla Core i9-12900K z DDR5 4800 MHz CL38-40-40 na DDR5 5200 MHz CL38-40-40, a w pozostałych przypadkach z DDR4 3200 MHz CL16-18-18 na DDR4 3600 MHz CL16-18-18.

Intel Core i9-12900K po podkręceniu - testy w programach

Jak Core i9-12900K radzi sobie w programach? Sprawdziliśmy to w kilku scenariuszach nastawionych na wydajność procesora (osiągi testowanego modelu porównaliśmy do innych układów po "typowym" OC).

Cinebench R23 – renderowanie za pomocą wszystkich rdzeni
[punkty] więcej = lepiej

AMD Ryzen 9 5950X (16C/32T) @ 4,7 GHz	31340
Intel Core i9-12900K (16C/24T) @ 5,1 GHz	29361
AMD Ryzen 9 5900X (12C/24T) @ 4,7 GHz	23896
AMD Ryzen 9 3900XT (12C/24T) @ 4,4 GHz	20209
Intel Core i9-11900K (8C/16T) @ 5,1 GHz	16419